“ตกขาว” ปัญหาระบบภายในที่กวนใจผู้หญิง ส่งผลต่อสุขภาพน้องสาวและความมั่นใจของผู้หญิงหลายคนที่ต้องเผชิญกับปัญหาตกขาวมีสี มีกลิ่น แสบคัน อายไม่กล้าพบแพทย์ นอกจากนี้อาจส่งผลกระทบต่อชีวิตคู่ บางคู่หากไม่คุยกันตรงๆ ก็ยิ่งทำให้ปัญหาบานปลายไปกันใหญ่ ซึ่งตกขาวเกิดจากหลายสาเหตุ อาจเป็นการติดเชื้อราหรือแบคทีเรีย  หรือเกิดจากฮอร์โมนในร่างกายไม่สมดุล ฮอร์โมนเพศหญิงผิดปกติที่มีผลมาจากโภชนาการที่ไม่ถูกต้อง ความเครียด การพักผ่อนไม่เพียงพอ และภูมิคุ้มกันไม่แข็งแรง หรือเป็นสัญญาณเตือนมะเร็งปากมดลูก มะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก เป็นต้น  

ตกขาวเป็นสารคัดหลั่งอย่างหนึ่ง (Vagina discharge) ที่ถูกขับออกมาจากช่องคลอดตามธรรมชาติ ซึ่งเป็นปกติ สามารถเกิดขึ้นได้ มีหน้าที่ช่วยในการหล่อลื่น ป้องกันการติดเชื้อ และระคายเคือง ซึ่งลักษณะ สี และปริมาณของตกขาวจะแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล และแต่ละช่วงของรอบเดือน ซึ่งจะมีมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับรอบเดือนในแต่ละรอบว่ามีฮอร์โมนแปรปรวนมากน้อยเพียงใด หากฮอร์โมนแปรปรวนมาก อาจมีตกขาวออกมามาก แต่หากรอบเดือนไหนที่พักผ่อนเพียงพอ ไม่เครียด ทานอาหารที่มีประโยชน์ ดื่มน้ำเยอะ ตกขาวอาจไม่มาก แต่ในกรณีที่มีตกขาวผิดปกติ มีอาการคัน มีกลิ่นเหม็น และอาจมีการติดเชื้อร่วมด้วย แบบนี้ถือว่าไม่ปกติ ซึ่งมีสาเหตุมาจากการติดเชื้อรา แบคทีเรีย หรือ เพศสัมพันธ์ รวมถึงปัญหาฮอร์โมนไม่สมดุล หรือ จากมลภาวะภายนอกเกิดจากการสวมใส่กางเกงในที่อับชื้น ตากในสภาวะแวดล้อมมีฝุ่นละออง หรือตากในร่มจนเกิดเชื้อราและอับชื้น หรือใช้ผลิตภัณฑ์ซักผ้าที่มีเคมีรุนแรงหรือซักล้างไม่สะอาด

โดย “ครูก้อย  นัชชา” ได้แนะนำ วิธีสังเกตสีของ ตกขาว ที่บ่งบอกความผิดปกติของระบบภายในสตรี ดังนี้

• ตกขาวสีใสหรือสีขาว ตกขาวปกติส่วนใหญ่จะมีลักษณะเช่นนี้ คือ ใสหรือค่อนข้างขาว ลื่น ลักษณะคล้ายไข่ขาว

ตั้งแต่สีขาวจนถึงสีเหลืองอ่อน ลักษณะเช่นนี้จะถือเป็นตกขาวปกติที่พบได้ทั่วไป แต่หากมีอาการผิดปกติ เช่น มีกลิ่น คัน หรือตกขาวมีลักษณะขาวเหนียวๆร่วมกับมีอาการอื่นร่วมด้วย เช่น อาการคันที่บริเวณอวัยวะเพศ และเกิดปัสวะติดขัดได้ ลักษณะนี้แสดงให้เห็นถึงความผิดปกติที่อาจเกิดจากการติดเชื้อราได้

• ตกขาวสีเทา ตกขาวสีเทาเป็นลักษณะเด่นของการติดเชื้อแบคทีเรียในช่องคลอด ซึ่งอาจเกิดจากการเพศสัมพันธ์

หรือการสวนล้างช่องคลอด โดยอาจมีอาการแสดงอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น มีกลิ่น คัน ระคายเคือง หรือมีอาการแดงบริเวณรอบๆ ช่องคลอด หากมีอาการเหล่านี้ควรรีบไปพบแพทย์ทันที

• ตกขาวสีเหลืองหรือสีเขียว ลักษณะสีเหลืองเข้ม เหลืองเขียวจนถึงเขียว เป็นเฉดสีที่แสดงให้เห็นถึงความ

ผิดปกติที่อาจเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียหรือเป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ เช่น โรคหนองใน เชื้อรา เชื้อไวรัส ดังนั้นจึงควรไปพบแพทย์ โดยเฉพาะในผู้ที่มีตกขาวเหนียวเป็นก้อนหรือมีกลิ่นร่วมด้วย

• ตกขาวสีชมพูหรือ สีแดง พบได้จากการที่เพิ่งคลอดลูก หรือ เกิดจากการลอกของเยื่อบุโพรงมดลูกมักพบใน

ผู้หญิงหลังคลอด หรือ การตกไข่หรือเกิดจากที่ตัวอ่อนมีการฝังตัวแต่หากเกิดในผู้ที่ไม่ได้ตั้งครรภ์มักเกิดจากการมีเลือดปนมากับตกขาว สาเหตุอาจเกิดมาจากโรคร้าย เช่น มะเร็งปากมดลูก มะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก จึงควรไปพบแพทย์ทันที

• ตกขาวสีน้ำตาล มักเกิดจากการลอกตัวของมดลูกหรือประจำเดือนเก่าที่คั่งค้าง มักพบก่อนหรือหลังจากมี

ประจำเดือน ไม่มีอันตรายอะไร แต่หากมีอาการคัน มีลักษณะเป็นฟอง มีกลิ่นเหม็น และปัสสาวะแสบขัด ควรรีบไปพบแพทย์ทันที

ตกขาวผิดปกติกับการติดเชื้อในช่องคลอด?

ผู้หญิงส่วนใหญ่ที่มีการติดเชื้อในช่องคลอด มักแสดงอาการผ่านทางลักษณะของตกขาว อาการคัน และกลิ่น โดย 3 โรคหลักที่เกี่ยวข้องกับตกขาวผิดปกติ ได้แก่

(1) การติดเชื้อราในช่องคลอด (VULVOVAGINAL CANDIDIASIS)

ส่วนใหญ่เกิดจากการติดเชื้อ CANDIDA ALBICANS แต่บางรายอาจเกิดจากเชื้อราชนิดอื่นได้ ปัจจัยที่อาจส่งผลให้เกิดการติดเชื้อราในช่องคลอด ได้แก่ โรคเบาหวาน การใช้ยาปฎิชีวนะเป็นเวลานาน การมีระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนสูงขึ้นหรือได้รับฮอร์โมนเอสโตรเจนจากภายนอก (เช่น การใช้ยาคุมกำเนิด ภาวะตั้งครรภ์) ภาวะภูมิคุ้มกันต่ำ (เช่น การติดเชื้อเอชไอวี การได้รับยาสเตียรอยด์เป็นเวลานาน)


อาการ : ตกขาวมีลักษณะเหมือนแป้งเปียก มักมีอาการคันบริเวณปากช่องคลอด หรือมีอาการแสบร้อนในช่องคลอด ปัสสาวะแสบขัด เจ็บขณะมีเพศสัมพันธ์ เมื่อตรวจภายในอาจพบการบวมแดงบริเวณปากช่องคลอดและช่องคลอด

(2) การติดเชื้อแบคทีเรีย (BACTERIAL VAGINOSIS)

เกิดจากเชื้อแบคทีเรียที่ไม่ดีมีการเจริญเติบโตเพิ่มจำนวนจนมากกว่าเชื้อแบคทีเรียประจำถิ่น ทำให้เกิดการติดเชื้อขึ้น ซึ่งมักสัมพันธ์กับการมีคู่นอนหลายคน การสวนล้างช่องคลอด การมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ใช้ถุงยางอนามัย และการขาดแบคทีเรียแลคโตบาซิลลัสในช่องคลอด


อาการ: ส่วนมากจะไม่แสดงอาการผิดปกติ บางรายอาจมีอาการตกขาวผิดปกติ เช่น ตกขาวมีสีเทา มีกลิ่นเหม็นเหมือนคาวปลา มีอาการคัน อาจมีปัสสาวะแสบขัดหรือเจ็บขณะมีเพศสัมพันธ์ร่วมด้วย ส่วนอาการอักเสบในช่องคลอดหรือแสบร้อนบริเวณปากช่องคลอดพบได้น้อย



(3) การติดเชื้อทริโคโมแนส (TRICHOMONIASIS)
เกิดจากเชื้อโปรโตซัว TRICHOMONAS VAGINALIS (TV) ที่มักติดต่อจากการมีเพศสัมพันธ์


อาการ: ตกขาวมีสีเขียวเป็นฟองและมีกลิ่นเหม็น ร่วมกับมีอาการแสบร้อนและคันบริเวณปากช่องคลอดและช่องคลอด ปัสสาวะแสบขัด เจ็บขณะมีเพศสัมพันธ์หรือเลือดออกหลังมีเพศสัมพันธ์ มีการอับเสบ บวมแดงบริเวณปากช่องคลอดและช่องคลอด มีจุดเลือดออกบริเวณช่องคลอดและปากมดลูกที่มีลักษณะจำเพาะเรียกว่า Strawberry cervix

การตกขาวที่เกิดจากฮอร์โมนในร่างกายไม่สมดุล มีภาวะเอสโตรเจนต่ำ


หากร่างกายปกติ ฮอร์โมนสมดุลร่างกายก็จะขับตกขาวออกมาแต่ละช่วงของรอบเดือนตามธรรมชาติ ยิ่งช่วงก่อนไข่ตกเรียกว่าว่า “มูกตกไข่” จะมีผลดีต่อการท้องได้ง่ายขึ้นเพราะมูกลื่นๆจะช่วยให้อสุจิว่ายผ่านเข้าไปง่ายขึ้น แต่หากฮอร์โมนไม่สมดุล และเกิดการติดเชื้อตกขาวก็จะมีลักษณะต่างออกไป โดยส่วนใหญ่สตรีวัยเจริญพันธุ์ที่มีตกขาวเกิดจากฮอร์โมนเพศหญิงไม่สมดุล มักมีภาวะ PCOS หรือภาวะไข่ไม่ตกเรื้อรัง

นอกจากนี้ยังพบปัญหาตกขาวที่เกิดจากภายในเกิดจากภาวะเอสโตรเจนต่ำ มักพบในสตรีภาวะวัยทองช่วงอายุ 48 ปีขึ้นไป แต่หากมีอายุต่ำกว่า 40 ปี และมีปัญหาเอสโตรเจนต่ำแสดงว่าเข้าสู่วัยทองก่อนกำหนด หรือมีภาวะเอสโตรเจนต่ำเกินไปในอายุยังไม่มาก หรือหากรังไข่เสื่อมเข้าสู่วัยทองก่อนวัย ฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรนลดลง ส่งผลให้ช่องคลอดแห้ง ลอกเป็นสะเก็ด ลอกออกมาซึ่งเป็นอาหารของแบคทีเรีย พอแบคทีเรียมากินก่อให้เกิดการสะสมและหมักหมม ก่อให้เกิดอาการคันและเกิดเชื้อราต่างๆ กลายเป็นตกขาว สีเขียว หรือ เหลือง ส่งผลให้ช่องคลอดมีกลิ่น

การดูแลป้องกันไม่ให้เกิดการตกขาว


• สังเกตของตกขาว สีเหลือง เขียว เทา มีเลือดออกกะปริดกะปรอย ควรไปพบแพทย์

ผู้หญิงควรหมั่นสังเกตสีของตกขาว เมื่อตกขาวมีลักษณะ สี หรือกลิ่น ผิดไปจากปกติ หรือมีอาการทางช่องคลอด เช่น มีลักษณะแดง คัน เจ็บ แสบร้อน หรือระคายเคืองบริเวณอวัยวะเพศหรือช่องคลอด ตกขาวมีลักษณะเป็นฟอง หรือมีลักษณะคล้ายแป้งเปียก ตกขาวมีสีเหลือง เขียว หรือเทามีเลือดหรือเลือดออกกะปริดกะปรอยในช่วงที่ไม่มีประจำเดือนมีกลิ่นรุนแรง ควรไปพบแพทย์เพื่อการรักษาที่ถูกวิธี อย่าปล่อยให้เป็นปัญหาเรื้อรังเพราะอาจส่งผลต่อระบบสืบพันธุ์ และภาวะมีบุตรยากได้

• ปรับสมดุลฮอร์โมน ด้วยการเสริมฮอร์โมนเอสโตรเจนจากธรรมชาติ

การป้องกันตกขาวสำหรับผู้ที่มีปัญหาฮอร์โมนไม่สมดุล มีภาวะเอสโตรเจนต่ำที่ดีที่สุด คือการปรับสมดุลฮอร์โมน ช่วยลดปัญหาเอสโตรเจนต่ำ ช่องคลอดไม่แห้ง โดยการปรับสมดุลฮอร์โมน การทานอาหารต่างๆ ที่ช่วยปรับฮอร์โมนเอสโตรเจน ไม่ว่าจะเป็น “ไอโซฟลาโวน” ที่พบในโปรตีนที่สกัดจากถั่วเหลือง ที่มีงานวิจัยรองรับว่าสามารถเพิ่มปริมาณเอสโตรเจนตามธรรมชาติได้โดยไม่ส่งผลต่อมะเร็งเต้านม รวมถึงสารสกัดจากตังกุย โสม ช่วยกระตุ้นการไหลเวียนเลือด สารสกัดจากทับทิม หรือว่าสารสกัดจากลูกยอ ช่วยปรับสมดุลฮอร์โมนของเพศหญิงและช่วยลดภาวะตกขาวได้ดี

เมื่อดูแลและรักษาระบบภายในของน้องสาวอย่างถูกต้อง และมีฮอร์โมนเพศหญิงที่สมดุล นอกจากจะช่วยรักษาอาการตกขาวแล้ว ผู้หญิงที่มีฮอร์โมนเอสโตรเจนที่สมดุลจะช่วยชะลอปัญหาวัยทองก่อนกำหนด และช่วยให้รังไข่มีประสิทธิภาพในการผลิตไข่ ช่วยเพิ่มโอกาสตั้งครรภ์สำหรับผู้ที่อยากมีบุตร อีกทั้งยังช่วยคืนความสาวทั้งระบบ ทั้งระบบภายในสตรี ฮอร์โมน และผิวพรรณอีกด้วย นอกจากนี้ยังช่วยเพิ่มความมั่นใจ เพิ่มน้ำล่อลื่นในช่องคลอด ลดปัญหาช่องคลอดแห้ง และช่วยให้ชีวิตคู่กลับมาหอมหวานอีกครั้ง“

บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ

ผลการศึกษาประสิทธิผลของวัคซีนป้องกันโรคโควิด-19 ในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม่ โดยทีมวิจัยจากคณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ร่วมกับสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเชียงใหม่และคณะ¹ พบว่าวัคซีนป้องกันโควิด-19 ของ แอสตร้าเซนเนก้า มีประสิทธิผลในการป้องกันการติดเชื้อไวรัสก่อโรคโควิด-19 สายพันธุ์โอมิครอน หลังการฉีดวัคซีนป้องกันโควิด-19 ของแอสตร้าเซนเนก้าเป็นวัคซีนเข็มกระตุ้นที่สี่

หลักฐานการใช้จริงจากทั่วโลกแสดงให้เห็นว่า วัคซีนป้องกันโควิด-19 ของแอสตร้าเซนเนก้า มีประสิทธิผลของวัคซีน (Vaccine Effectiveness, VE) อยู่ที่ 73% (95% ช่วงความเชื่อมั่น [CI] 48-89%) ในการป้องกันการติดเชื้อไวรัสก่อโรคโควิด-19 สายพันธุ์โอมิครอนที่สามารถแพร่ระบาดได้อย่างรวดเร็ว เมื่อได้รับวัคซีนป้องกันโควิด-19 ของแอสตร้าเซนเนก้าเป็นวัคซีนเข็มกระตุ้นที่สี่ โดยไม่ขึ้นกับชนิดของวัคซีนที่ได้รับก่อนหน้า¹ โดยผู้วิจัยระบุว่า ผลการศึกษานี้เป็นข้อมูลชุดแรกที่ประเมินประสิทธิผลของวัคซีนป้องกันโควิด-19 แบบสูตรไขว้ (Heterologous) สี่เข็ม ¹

ผลการวิจัยดังกล่าวได้รับการตีพิมพ์แบบฉบับ preprint ใน Research Square

ผลการวิจัยแสดงให้เห็นว่า วัคซีนป้องกันโควิด-19 เข็มกระตุ้นที่สี่ทุกชนิดที่ทำการศึกษามีประสิทธิผลในการป้องกันการติดเชื้อไวรัสก่อโรคโควิด-19 สายพันธุ์โอมิครอนสูงถึง 75% (VE 75%, 95% CI 71-80%) โดยประสิทธิผลของวัคซีนป้องกันโควิด-19 ของแอสตร้าเซนเนก้านั้นอยู่ที่ 73% ซึ่งถือว่าอยู่ในระดับใกล้เคียงกับวัคซีน mRNA อื่นๆ ที่ทำการศึกษาในงานวิจัยนี้ซึ่งมีค่าประสิทธิผลอยู่ที่ 71% (VE 71%, 95% CI 59-79%) โดยประสิทธิผลของวัคซีนดังกล่าวถูกปรับเพื่อขจัดอิทธิพลจากตัวแปรต่างๆ ได้แก่ อายุ เพศ เวลาการรับวัคซีนตามปฏิทิน และประเภทของสูตรวัคซีนที่ได้รับก่อนหน้า¹

วิจัยชี้ หลังฉีด แอสตร้าเซนเนก้า เข็มสี่กระตุ้น ช่วยป้องกันโควิด-19 สายพันธุ์โอมิครอนถึง 73%

ศาสตราจารย์เกียรติคุณ นพ. ดร. สุวัฒน์ จริยาเลิศศักดิ์ คณบดีคณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ กล่าวว่า “การศึกษานี้ได้แสดงให้เห็นถึงข้อมูลที่สำคัญว่า วัคซีนป้องกันโควิด-19 เข็มกระตุ้นที่สี่ไม่ว่าจะเป็นชนิดใดก็ตาม มีประสิทธิผลในการช่วยป้องกันการติดเชื้อไวรัสก่อโรคโควิด-19 สายพันธุ์โอมิครอนที่สามารถระบาดได้อย่างรวดเร็ว การสร้างภูมิคุ้มกันอย่างต่อเนื่องด้วยการฉีดวัคซีนเข็มกระตุ้นจึงเป็นสิ่งสําคัญอย่างยิ่งสําหรับประชากรกลุ่มเสี่ยง โดยเฉพาะกลุ่มผู้สูงอายุ และกลุ่มผู้ป่วยที่มีโรคเรื้อรัง นอกจากนี้ ผลการวิจัยยังสนับสนุนประสิทธิผลของการฉีดวัคซีนในแบบสูตรไขว้ต่างๆ หรือแบบ ‘มิกซ์แอนด์แมตช์’(mix and match) ซึ่งสามารถช่วยสนับสนุนการฉีดวัคซีนเข็มกระตุ้นให้ครอบคลุมมากขึ้นในประชากรทั่วไป”

มร. จอห์น เปเรซ รองประธานอาวุโส หัวหน้าฝ่ายพัฒนาขั้นสุดท้าย ฝ่ายวัคซีนและภูมิคุ้มกันบำบัด แอสตร้าเซนเนก้า กล่าวเสริมว่า “ข้อมูลล่าสุดนี้ช่วยเพิ่มความเข้าใจของเราเกี่ยวกับความสําคัญของวัคซีนเข็มกระตุ้นในการป้องกันการติดเชื้อไวรัสก่อโรคโควิด-19 ในสายพันธุ์ที่แตกต่างออกไป จากประสิทธิผลของวัคซีนป้องกันโควิด-19 ของแอสตร้าเซนเนก้าในการป้องกันการเจ็บป่วยรุนแรง และการเสียชีวิต ตอนนี้เราทราบแล้วว่าวัคซีนป้องกันโควิด-19 ของแอสตร้าเซนเนก้า สามารถช่วยป้องกันการติดเชื้อไวรัสก่อโรคโควิด-19 สายพันธุ์โอมิครอนได้ดีพอสมควร เมื่อได้รับเป็นวัคซีนเข็มกระตุ้นที่สี่ ซึ่งจะให้ประสิทธิผลในการป้องกันการติดเชื้อไวรัสก่อโรคโควิด-19 สูงกว่าหลังจากรับวัคซีนเข็มกระตุ้นที่สาม”

นอกจากนี้ ผลการวิเคราะห์ข้อมูลเบื้องต้นจากโรงพยาบาลรายงานประสิทธิผลของวัคซีนต่ออาการป่วยรุนแรงจากโควิด-19 (ผู้ป่วยที่มีความจำเป็นในการใช้เครื่องช่วยหายใจ)  และการเสียชีวิตในช่วงการระบาดหนักของสายพันธุ์โอมิครอน ระหว่างเดือนกุมภาพันธ์และมีนาคม 2565 พบว่าการได้รับวัคซีนแบบสูตรไขว้สามเข็ม สามารถป้องกันการติดเชื้อรุนแรงหรือการเสียชีวิตจากโควิด-19 ได้ 98% ในประชากรทุกช่วงอายุที่ศึกษา และมีการเสียชีวิตเพียงรายเดียวในผู้ป่วยที่มีโรคประจําตัวหลังการรับวัคซีนเข็มกระตุ้นที่สี่ ซึ่งเป็นการบ่งชี้ถึงประสิทธิผลในระดับสูงมากของวัคซีน โดยการวิเคราะห์ข้อมูลชุดนี้กําลังอยู่ในขั้นตอนการเก็บข้อมูลอย่างต่อเนื่อง และจะมีการรายงานผลสรุปทั้งหมดในภายหลัง¹

การศึกษาดังกล่าวรายงานประสิทธิผลจากการใช้จริงของวัคซีนป้องกันโควิด-19 ของแอสตร้าเซนเนก้า, วัคซีน CoronaVac และวัคซีน mRNA โดยใช้ข้อมูลจากเครือข่ายการเฝ้าระวังจากหน่วยตรวจเชิงรุกในพื้นที่ ซึ่งช่วยให้สามารถเปรียบเทียบข้อมูลผู้ป่วยในพื้นที่ได้ทั้งในช่วงเวลาที่มีอัตราการระบาดสูงของทั้งสายพันธุ์เดลต้าและสายพันธุ์โอมิครอน¹

จนถึงวันนี้ แอสตร้าเซนเนก้าได้ส่งมอบวัคซีนป้องกันโควิด-19 แล้วกว่า 3 พันล้านโดส โดยนับตั้งแต่ วันที่ 8 ธันวาคม 2563 ถึง 8 ธันวาคม 2564 วัคซีนป้องกันโควิด-19 ของแอสตร้าเซนเนก้า ได้ช่วยปกป้องชีวิตผู้คนกว่า 6 ล้านชีวิตจากโควิด-19²

การศึกษานี้ เป็นการศึกษารูปแบบ Test-negative Case Control Study โดยมีกลุ่มผู้ป่วยและกลุ่มควบคุม จากประชาชนที่อาศัยอยู่ในจังหวัดเชียงใหม่ ภาคเหนือของประเทศไทย โดยใช้ข้อมูลจากระบบการเฝ้าระวังการจัดหน่วยตรวจหาเชื้อโควิดเชิงรุกในพื้นที่อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งเริ่มดำเนินการมาตั้งแต่เดือนเมษายน 2564 ต่อเนื่องมาจนถึงต้นเดือนเมษายน 2565  ข้อมูลจากระบบการลงทะเบียนเพื่อใช้ติดตามผู้ป่วยโควิด-19 ทุกรายในจังหวัดเชียงใหม่ และใช้ข้อมูลประวัติการได้รับวัคซีนจากระบบฐานข้อมูลสรุปผลการฉีดวัคซีนป้องกันโควิด-19 ของกระทรวงสาธารณสุข (MOPH IC) เพื่อมาใช้ในการประเมินประสิทธิผลของวัคซีนในการป้องกันการติดเชื้อไวรัส SARS-CoV-2 (โควิด-19)

การศึกษาวิเคราะห์ข้อมูลช่วงการแพร่ระบาดรุนแรงของไวรัสสายพันธุ์เดลต้าในประเทศไทย (1 ตุลาคม – 31 ธันวาคม 2564) และช่วงการแพร่ระบาดรุนแรงของไวรัสสายพันธุ์โอมิครอน (1 กุมภาพันธ์ – 10 เมษายน 2565) โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินประสิทธิผลของวัคซีนป้องกันโควิด-19 แบบต่างชนิดกันสามเข็มในช่วงระยะเวลาที่สายพันธุ์เดลต้าแพร่ระบาด รวมถึงการฉีดวัคซีนแบบสูตรไขว้ในวัคซีนกระตุ้นเข็มที่ 3 และเข็มที่ 4 ในช่วงระยะเวลาสายพันธุ์โอมิครอนแพร่ระบาด

จากผลการวิเคราะห์ผู้เข้ารับบริการตรวจหาเชื้อไวรัสก่อโรคโควิด-19 ที่มีอายุ 18 ปีขึ้นไป จำนวน 27,301 คน ในช่วงการแพร่ระบาดของสายพันธุ์เดลต้า (ผู้รับบริการ 2,130 คน มีผลตรวจเป็นบวก และ 25,171 คน มีผลตรวจเป็นลบ) และผู้เข้ารับบริการตรวจหาเชื้อไวรัสก่อโรคโควิด-19 ที่มีอายุ 18 ปีขึ้นไป จำนวน 36,170 คน ในช่วงการแพร่ระบาดของสายพันธุ์โอมิครอน (ผู้รับบริการ 14,682 คน มีผลตรวจเป็นบวก และ 214,881คน มีผลตรวจเป็นลบ)

ผลการประเมินเบื้องต้นจากระบบการคัดแยกผู้ป่วยในโรงพยาบาล แสดงให้เห็นการวิเคราะห์เชิงพรรณาของผลลัพธ์จากการฉีดวัคซีนเข็มกระตุ้น เข็มที่ 3 และเข็มที่ 4 ต่อการเจ็บป่วยที่มีอาการรุนแรง และการเสียชีวิตที่เกิดจากการติดเชื้อไวรัสก่อโรคโควิด-19

วัคซีนป้องกันโควิด-19 ของแอสตร้าเซนเนก้า (ChAdOx1-S [Recombinant] ชื่อเดิม AZD1222 ) 

วัคซีนป้องกันโควิด-19 ของแอสตร้าเซนเนก้า (ChAdOx1-S [Recombinant])  คิดค้นโดยมหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ด วัคซีนดังกล่าวพัฒนาโดยการนำส่วนของสารพันธุกรรมที่ใช้ในการถอดรหัสการสร้างหนามโปรตีนผิวเซลล์ของไวรัสโคโรนา SARS-CoV-2 ใส่ในโครงของอะดีโนไวรัสซึ่งก่อให้เกิดโรคไข้หวัดทั่วไปในลิงชิมแปนซีที่ถูกทำให้อ่อนแรงลงและไม่สามารถแบ่งตัวได้ โดยหลังจากฉีดวัคซีนเซลส์ในร่างกายมนุษย์จะตอบสนองโดยการสร้างโปรตีนที่มีลักษณะเดียวกันกับหนามโปรตีนผิวเซลล์ของไวรัสโคโรนา SARS-CoV-2 ซึ่งเป็นการกระตุ้นให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันขึ้นมาเพื่อต่อสู้กับเชื้อไวรัส SARS-CoV-2 ในกรณีที่ได้รับเชื้อไวรัสเข้าสู่ร่างกายในภายหลัง

วัคซีนป้องกันโควิด-19 ของแอสตร้าเซนเนก้าเป็นวัคซีนชนิด ‘ไวรัลเวคเตอร์’ หรือ ‘ไวรัสพาหะ’ ซึ่งหมายถึงการนำเชื้อไวรัสที่ไม่สามารถก่อให้เกิดโรคได้มาใช้เป็นส่วนหนึ่งของวัคซีน ซึ่งจะทำให้ร่างกายเรียนรู้ว่าจะต่อสู้กับเชื้ออย่างไรหากสัมผัสกับไวรัสจริงในภายหลัง โดยนักวิทยาศาสตร์ได้ใช้เทคโนโลยีการผลิตวัคซีนวิธีนี้ในช่วง 40 ปีที่ผ่านมา เพื่อต่อสู้กับโรคติดเชื้ออื่นๆ เช่น ไข้หวัดใหญ่ ซิกา อีโบลา และเอชไอวี³ เป็นต้น

วัคซีนป้องกันโควิด-19 ของแอสตร้าเซนเนก้า มีผลข้างเคียงที่ยอมรับได้ดีต่อผู้ที่ได้รับวัคซีน ตามการศึกษาทดลองทางคลินิกและการใช้งานจริงจากผู้คนหลายสิบล้านชีวิตทั่วโลก^4-10 ผลอ้างอิงจากประชากรหลายล้านคนที่ได้รับวัคซีนป้องกันโควิด-19 ของแอสตร้าเซนเนก้ามีอาการไม่พึงประสงค์ที่พบได้บ่อย ได้แก่ ปวดหัว คลื่นไส้ ปวดกล้ามเนื้อ ปวดข้อ กดเจ็บ ปวด ร้อน คัน หรือฟกช้ำบริเวณที่ฉีด อ่อนเพลีย รู้สึกไม่สบาย มีไข้ และหนาวสั่น¹¹ ซึ่งอาการไม่พึงประสงค์ดังกล่าวนี้มีความรุนแรงเพียงเล็กน้อยถึงปานกลางและหายได้เองในระยะเวลาไม่กี่วันหลังจากได้รับวัคซีน¹¹

วัคซีนป้องกันโควิด-19 ของแอสตร้าเซนเนก้าได้รับการขึ้นทะเบียนให้ใช้ในภาวะฉุกเฉิน ในกว่า 125 ประเทศ และจากการขึ้นทะเบียนสำหรับการใช้ในภาวะฉุกเฉินโดยองค์การอนามัยโลกในครั้งนี้จะช่วยเร่งให้มีการเข้าถึงวัคซีนใน 144 ประเทศผ่านกลไกการจัดซื้อและจัดสรรวัคซีนของโครงการโคแวกซ์ (COVAX)

ภายใต้ข้อสัญญาการอนุญาตให้ใช้สิทธิช่วง (sub-license agreement) กับแอสตร้าเซนเนก้า วัคซีนป้องกันโควิด-19 ของแอสตร้าเซนเนก้า ถูกผลิตและส่งมอบโดยสถาบันเซรุ่มแห่งอินเดีย โดยใช้ชื่อวัคซีนว่า COVISHIELD

เอกสารอ้างอิง

1. Chariyalertsak S, et al. Effectiveness of heterologous 3rd and 4th dose COVID-19 vaccine schedules for SARS-CoV-2 infection during delta and omicron predominance in Thailand. Available at: Effectiveness of heterologous 3rd and 4th dose COVID-19 vaccine schedules for SARS-CoV-2 infection during delta and omicron predominance in Thailand. | Research Square. Accessed June 2022
2. Data estimates based on model outcomes from separate analyses conducted by Airfinity and Imperial College, United Kingdom. AstraZeneca Data on File. REF-156573, 11 July 2022
3. Centers For Disease Control and Prevention. Understanding Viral Vector COVID-19 Vaccines. Available at: https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/vaccines/different-vaccines/viralvector.html?CDC_AA_refVal=https%3A%2F%2Fwww.cdc.gov%2Fvaccines%2Fcovid-19%2Fhcp%2Fviral-vector-vaccine-basics.html. Last accessed July 2022.
4. Burn, E et al, Thrombosis and thrombocytopenia after vaccination against and infection with SARS-CoV-2: a population-based cohort analysis. Available at: https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2021.07.29.21261348v1.full. Accessed March 2022. Last accessed July 2022.
5. Burn, E et al, Thromboembolic Events and Thrombosis With Thrombocytopenia After COVID-19 Infection and Vaccination in Catalonia, Spain. Available at SSRN: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3886421. Last accessed July 2022.
6. P. Bhuyan et al. Very rare thrombosis with thrombocytopenia after second AZD1222 dose: a global safety database analysis. Lancet. Available at: https://www.thelancet.com/pdfs/journals/lancet/PIIS0140-6736(21)01693-7.pdf. Last accessed July 2022.
7. Laporte JR et al. Vaccines against Covid-19, venous thromboembolism, and thrombocytopenia. A population-based retrospective cohort study. Available at https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2021.07.23.21261036v1. Last accessed July 2022.
8. Voysey M, et al. Single-dose administration and the influence of the timing of the booster dose on immunogenicity and efficacy of ChAdOx1 nCoV-19 (AZD1222) vaccine: a pooled analysis of four randomised trials. The Lancet 2021; 397: 881-91. Last accessed July 2022.
9. Falsey A, et al. Phase 3 safety and efficacy of AZD1222 (ChAdOx1nCoV-19 Vaccine. NEJM. Available at: https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa2105290?query=featured_coronavirus. Last accessed July 2022.
10. Flaxman A, et al. Reactogenicity and immunogenicity after a late second dose or a third dose of ChAdOx1 nCoV-19 (AZ2021D1222) in the UK: a substudy of two randomized controlled trials (COV001 and COV002). The Lancet 2021; 398: 981-90. Last accessed July 2022.
11. WHO Summary of Product Characteristics. COVID-19 Vaccine AstraZeneca. December, 2021; https://www.covax.azcovid-19.com/content/dam/azcovid/pdf/covax/who-clean-smpc-azd1222-en.pdf.  Last accessed July 2022

ภาพ : Pexels

บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ