วีรสตรีคู่พระบารมี สมเด็จพระบรมราชินีนาถ 2 รัชกาล

วีรสตรีคู่พระบารมี สมเด็จพระบรมรชินีนาถ 2 รัชกาล …อีกหนึ่งหน้าประวัติศาสตร์ไทยที่เคยเกิดขึ้นในอดีตกาล แม้จะเป็นคนละรัชสมัยของการครองราชย์ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

แต่ก็มีช่วงเวลาที่สำคัญยิ่ง นั่นก็คือ การสถาปนาสมเด็จพระบรมราชินีนาถ  โดยเริ่มขึ้นครั้งแรกในสมัยรัชกาลที่ ๕  และอีก ครั้งในรัชกาล ๙ โดยสาระสำคัญนั้นหลายๆ เรื่องได้ถูกถ่ายทอดลงในนิตยสารแพรวฉบับพิเศษ “ตุลามหาราช” ไว้ว่า

ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวมีพระบรมราชโองการแต่งตั้งพระมเหสีชั้นเจ้านายชั้นสูง  คือ สมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี  พระอรรคราชเทวี  ขึ้นเป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ถือได้ว่าพระองค์ทรงให้เกียรติและยกย่องในความสามารถของสตรีอย่างยิ่ง ดังพระราชดำรัสในการโปรดเกล้าฯให้สมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระอรรคราชเทวี เป็นผู้สำเร็จราชการแผ่นดินแทนพระองค์  คราวเสด็จประพาสยุโรป  เมื่อวันที่ ๒๐ มีนาคม พ.ศ. ๒๔๓๙ (นับศกอย่างเก่า)

หลังจากเสร็จสิ้นพระราชภารกิจในการเสด็จพระราชดำเนินเยือนยุโรป ช่วงระหว่างวันที่ ๗ เมษายน – ๑๖  ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๔๐  และเสด็จนิวัต พระนครแล้วมีพระราชดำริว่า  สมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระอรรคราชเทวี  ทรงปฏิบัติราชการแผ่นดินได้เรียบร้อยเป็นที่พอพระราชหฤทัยยิ่งนัก สรรพกิจทั้งหลายที่ทรงปฏิบัติมาล้วนแต่เป็นเกียรติคุณแก่ประเทศสยาม จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯเฉลิมพระนามาภิไธยจากสมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี  พระอรรคราชเทวี  เป็น “สมเด็จพระนางเจ้า เสาวภาผ่องศรี  พระบรมราชินีนาถ”  เป็นสมเด็จพระบรมราชินีนาถ พระองค์แรกแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ (ภายหลังทรงได้รับการสถาปนาเป็น สมเด็จพระศรีพัชรินทรา  บรมราชินีนาถ  พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ในรัชกาลที่ ๖)

ต่อมาประวัติศาสตร์ชาติไทยก็ได้จารึกถึงเรื่องการสถาปนาสมเด็จพระบรมราชินีนาถเป็นพระองค์ที่สอง  เมื่อพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช  บรมนาถบพิตร  มีพระราชดำริที่จะทรงพระผนวชเป็น พระภิกษุในพระพุทธศาสนาในเดือนตุลาคม พ.ศ. ๒๔๙๙  โดยในวันที่ ๑๘ กันยายน พ.ศ. ๒๔๙๙  มีพระบรมราชโองการประกาศแต่งตั้งผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์

หลังจากพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช  บรมนาถบพิตร ทรงลาสิกขาแล้ว  ต่อมาในวันที่๕ ธันวาคม ปีเดียวกัน  พระองค์มีพระบรมราชโองการประกาศเฉลิมพระอภิไธยสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินี  ตามที่ปรากฏในราชกิจจานุเบกษา  เล่ม ๗๓  ตอนที่ ๑๐๓ ลงวันที่ ๑๑ ธันวาคม พุทธศักราช ๒๔๙๙  ความตอนหนึ่งว่า

“พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช  มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯให้ประกาศว่า  ตามราชประเพณีเมื่อสมเด็จพระนางเจ้าฯ  พระบรมราชินี ได้ทรงดำรงตำแหน่งผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์  เคยมีประกาศให้ออกพระนามว่า  สมเด็จพระนางเจ้าฯ  พระบรมราชินีนาถ  และทรงพระราชดำริเห็นว่า  สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์  พระบรมราชินี ได้ทรงดำรงตำแหน่งผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ในระหว่างที่ทรงผนวช  และได้ทรงปฏิบัติพระราชภารกิจแทนพระองค์ด้วยพระปรีชาสามารถ  สนองพระราชประสงค์เป็นที่เรียบร้อย  เป็นการสมควรที่จะได้เฉลิมพระอภิไธยให้เชิดชูพระเกียรติยศยิ่งขึ้น “จึ่งทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้เฉลิมพระอภิไธยสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินี ว่า  สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ”

อ่านเรื่องราวพิเศษของ 2 มหาราชผู้เป็นที่รักยิ่งของชาวไทยฉบับสมบูรณ์ได้ในนิตยสารแพรวฉบับพิเศษ “ตุลามหาราช” สามารถหาซื้อได้ที่ ร้านหนังสือนายอินทร์ ทั่วประเทศ

ติดตามเรื่องราวอื่นๆ ได้ที่นี่

งดงามตราตรึง พระบรมสาทิสลักษณ์ 2 มหาราช ผลงานจรดพู่กันของ 10 ศิลปินระดับชาติ

เปิดผนึก 3 บันทึกถึงฝรั่ง คนไทยรักในหลวงรัชกาลที่๙ ด้วยหัวใจ และไม่ได้ถูกล้างสมอง

5 เหตุการณ์เดือนตุลาฯ แห่งความทรงจำ ในหลวงรัชกาลที่๙ มหาราชแห่งแผ่นดิน

เปิดเรื่องราว “เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า จากในหลวงรัชกาลที่ ๕