account_circle๕ พระกระยาหารในพระพุทธเจ้าหลวง กับข้าวพื้นถิ่น พระเจ้าแผ่นดินทรงโปรด…พระบาทสมเด็จพระจุลเจ้าจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดอาหารที่คนทั่วไปรับประทาน ในหนังสือ ตำราอาหารสามแผ่นดิน : วันดี ณ สงขลา ได้หยิบยกข้อมูลเมื่อครั้งพระองค์เสด็จประพาสต้น ครั้งแรกมาเล่าว่า
ขณะทรงหยุดกระบวนประทับแรมที่วัดโชติทายการาม หลัก ๖ คลองดำเนินสะดวก พระองค์ทรงเรือเล็กพายไปประพาสทุ่งช่วงบ่าย ทรงพบกับยายแก่คนหนึ่งกำลังเก็บหอมแดง กระเทียม เตรียมผึ่งนอกชานบ้าน ยายแก่คนนั้นพอเห็นเรือก็เข้าใจว่าเป็นพวก ขุนนางตามเสด็ตจึงได้เชื้อเชิญให้ขึ้นมากินข้าวด้วยกัน โดยกับข้าวมื้อนั้น มีข้าวที่หุงใหม่ ๆ ใส่ชามกะลา กินกับผักกาดและหมูน้ำพริก ซึ่ง พอความจริงเปิดเผยว่าผู้ที่ยายแก่นั้นชวนให้มากินข้าวคือสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวง พระองค์ได้พระราชทานเงินให้หลายสิบเท่าของราคากับข้าวที่ยกมาเลี้ยง
ต่อมาในช่วงการเสด็จประพาสยุโรปครั้งที่ ๒ เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๕๐ พระองค์ทรงคิดถึงอาหารไทยอย่างมาก ถึงขั้นนิมิตว่า สมเด็จพระเจ้ามไหยิกาเธอ กรมพระสุดารัตนราชประยูร ทรงปรุงข้าวคลุกกะปิใิหเ้สวย ครั้งนั้นเมื่อตื่นพระบรรทมจึงรับสั่งต่อพระยาบุรุษรัตนราชพัลลภ ให้เตรียมวัตถุดิบสำหรับปรุง โดยพระองค์จะเป็นผู้คลุกข้าวเอง
อีกทั้งในหนังสือ พระราชนิพนธ์ไกลบ้าน พระราชหัตถเลขาฉบับที่ ๓๕ ยังมีการบันทึกเหตุการณ์เมื่อครั้งที่พระองค์ประทับ ณ เมืองฮอมเบิร์ก ประเทศเยอรมนี ได้เสด็จฯไปยังซาลซ์บูร์ก ซึ่งเป็นค่ายพวกโรมันจนถึงเวลาเย็น ความตอนหนึ่งในพระราชหัตถเลขาฉบับนี้ระบุว่า ในช่วงเย็นที่พระองค์ทรงขึ้นรถมอเตอร์คาร์กลับ ทรงมีรับสั่งให้เตรียมพระกระยาหาร เพื่อพระองค์จะทรงทำกับข้าวด้วยพระองค์เอง และมื้อนั้นก็เต็มไปด้วยความโกลาหลอลเวงเป็นอย่างมาก
“เวลาเย็นเสียมาก จึงกลับขึ้นรถโมเตอร์คาร์ให้โปลิศนำไปในป่า เพราะได้เตรียมไว้ว่าจะไปต้มเข้าต้มบะช่อกิน เขียนสั่งสิ่งของไว้แต่ กลางคืนด้วยรู้แน่ว่ามาโฮเต็ลคงจะกินเข้าไม่ได้ เพราะกับเข้ามัน ๆ หวาน ๆ ทุกอย่าง คิดจะกินเข้าต้มต่างตีเสียให้อิ่มแล้วมาดินเนอแต่น้อย เลือกที่ได้เหมาะดีเต็มทีสมที่ควรจะทำกับเข้าต้ม เข้าไปปูผ้าปูผ่อนเรียบร้อย ลงมือเปิดของเตรียมพร้อมแล้วยังแต่น้ำ พระยาศรีธรรมสาส์นส่งขวดขนาดครึ่งไปนต์มาให้ มันมากกว่าโซดาขวดหนึ่งนิดเดียว ร้องไม่พอก็บอกว่ามี ค้นก็ไม่ได้ ได้แค่น้ำแร่แลเหล้ายา อะไรยุ่งไปทั้งนั้น เพียงจะซาวเข้าก็ไม่พอ ต้องให้รถไปขอน้ำชาวบ้าน ได้นำมาเอาหม้อออกมาดูเล็กนิดเดียว กินสามคนก็จะไม่พอ ต้องให้ไปยืมหม้อชาวบ้าน ได้หม้อดินหนาตึ้กโตกบเตา พอน้ำมาถึงได้ซาวเข้า ตั้งต้มไปหน่อยหนึ่งนึกว่าน้ำจะน้อยจะเติมน้ำ ชายอุรุพงษ์เหยียบโครม ลงไปในถังหกหมด นึกขึ้นได้ถึงอ้ายขวดเล็กที่มีอยู่เห็นจะพอเติม หม่อมนเรนทร์หยิบมาเปิด ร้องเอะอะว่ากลิ่นมันผิดปรกติ พระยาศรีธรรมสาส์นก็ยังยืนว่าน้ำ เถียงกันถึงชิมกลายเปนน้ำส้ม หากว่าไม่รินลงไป หม่อมนเรนทร์กับตาอ้นหั่นไก่จะมาผัดน้ำปลากับพริกไทย พ่อเปนผู้ผัด ผัดไปผัดมาดำเปนหมึก ไม่รู้ว่าเรื่องราวอะไร หน้าตากินตาย ตกลงเปนต้องเททิ้ง คราวนี้ใช้เบคอนทอดทำสำเร็จแล้ว คอยเข้าจนทุ่มครึ่งก็ไม่เดือด พระอาทิตย์ก็หมดลงไปจะค่ำ อ้ายท้องก็ร้องอึด ๆ อยากกินเข้า เพราะขาดทุนน้ำชาเข้าไปไม่ได้กินด้วย
ตกลงเปนจะรอคอยกว่าจะเสร็จ เห็นจะสักสองทุ่มเศษ กลับไปกิน โฮเต็ลดีกว่า”
ทั้งนี้นอกจากที่พระองค์ทรงพรรณนาไว้ในบทพระราชนิพนธ์แล้ว พระกระยาหารที่พระองค์โปรดเป็นอย่างมาก็ยังมีอีกหลากหลายเมนู ไม่ว่าจะเป็น หมี่กรอบชาววัง,ปลากุเลาทรงเครื่อง,ทอดมันกุ้งฝอย และแกงเทโพ
อ่านเรื่องราวราวเพิ่มเติมเกี่ยวกับพระกระยาหารโปรดได้ในนิตยสารแพรวฉบับพิเศษ “ตุลามหาราช” โดยหาซื้อได้ที่ร้านหนังสือนายอินทร์ และร้านหนังสือชั้นนำทั่วประเทศ
เรื่องราวอื่นๆ ที่น่าสนใจ
งดงามตราตรึง พระบรมสาทิสลักษณ์ 2 มหาราช ผลงานจรดพู่กันของ 10 ศิลปินระดับชาติ
วีรสตรีคู่พระบารมี สมเด็จพระบรมราชินีนาถ 2 รัชกาล