account_circleช่วงที่เปลี่ยนฤดูกาลจากฤดูหนาวสู่ฤดูร้อน บริเวณความกดอากาศสูง หรือมวลอากาศเย็นจากประเทศจีนจะแผ่ลงมาปกคลุมเป็นระลอกๆ มีผลให้ฝุ่น PM 2.5 เกิดขึ้นมาก พญ.พวงรัตน์ ตั้งธิติกุล แพทย์เฉพาะทางด้านอายุรศาสตร์โรคระบบการหายใจและภาวะวิกฤตโรคระบบการหายใจ ศูนย์อายุรกรรม ได้อธิบายผลกะทบของ ฝุ่นจิ๋ว PM 2.5 เอาไว้อย่างละเอียด เพื่อให้นำไปสังเกตตนเองและคนรอบข้าง หากมีอาการดังกล่าวจะได้เข้าสู่กระบวนการรักษาอย่างทันท่วงที
ฝุ่น PM 2.5 เป็นฝุ่นละอองขนาดจิ๋วที่มีขนาดไม่เกิน 2.5 ไมครอนก่อให้เกิดอันตราย เพราะสามารถทำหน้าที่เป็นตัวกลางพาสารอื่นๆ เช่น สารก่อมะเร็ง สารโลหะหนัก แทรกซึมเข้าไปในถุงลมปอดและดูดซึมเข้าสู่กระแสเลือด รวมทั้งผ่านทางเส้นประสาทการรับกลิ่นที่อยู่ในโพรงจมูกเข้าไปยังสมองโดยตรง
วิธีป้องกันตัวจาก ฝุ่นจิ๋ว PM 2.5 มลพิษร้ายที่ส่งผลเสียต่อสุขภาพมหาศาล
- กระตุ้นไมเกรน ฝุ่น PM 2.5 รวมทั้งมลพิษในอากาศชนิดอื่นๆ สามารถเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดอาการปวดศีรษะไมเกรนอย่างรุนแรงขึ้นมาได้
- ภาวะสมองเสื่อมเร็วกว่าปกติ หลังจากที่ฝุ่นจิ๋วเข้าไปยังสมองจะทำให้เกิดกระบวนการอักเสบในสมอง มีการหลั่งสารอักเสบชนิดต่างๆ ทำให้เซลล์สมองได้รับบาดเจ็บ เกิดภาวะสมองเสื่อมเร็วกว่าปกติและกระตุ้นให้เกิดการก่อตัวของก้อนโปรตีนที่ผิดปกติในสมอง (β-amyloid, α-synuclein, tau protein) ที่มีลักษณะคล้ายกับคนที่เป็นโรคอัลไซเมอร์หรือโรคพาร์กินสัน รวมทั้งทำให้สมองมีการฝ่อเหี่ยวมากกว่าคนปกติอีกด้วย
- ผลกระทบแบบเฉียบพลัน ส่งผลให้เส้นเลือดเปราะ เส้นเลือดแตก ในผู้ป่วยโรคหัวใจ PM 2.5 กระตุ้นให้โรคที่เป็นอยู่รุนแรงขึ้น
- ผลกระทบระยะยาว ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงระดับเซลล์กระตุ้นการอักเสบทั่วร่างกาย เป็นสาเหตุที่ทำให้หลอดเลือดเกิดความเสียหายและเกิดความเครียดเพิ่มขึ้น เกิดโรคความดันโลหิตสูง หัวใจวาย และหัวใจล้มเหลวในอัตราที่สูงขึ้น
- ผลกระทบระยะสั้น ทำให้ระคายเคืองต่อคอ จมูก ทางเดินหายใจ รวมทั้งอาจทำให้ผู้มีอาการหอบหืดกำเริบได้
- ผลกระทบระยะยาว กระตุ้นภูมิแพ้, โรคหืด, โรคถุงลมโป่งพอง, มะเร็งปอด
PM. 2.5 ผลต่อลูกน้อย โดยปกติเด็กจะมีอัตราการหายใจถี่กว่าผู้ใหญ่ ทำให้ได้รับมลพิษเข้าไปมากกว่าผู้ใหญ่
- ผลต่อพัฒนาการทางสติปัญญา ฝุ่น PM 2.5 เมื่อผ่านเข้าไปในสมองของเด็ก โดยเฉพาะอย่างยิ่งเด็กที่อยู่ในครรภ์มารดา จะทำลายเซลล์สมองส่งผลกระทบต่อพัฒนาการทางสติปัญญา พัฒนาการเด็กช้าลง มีปัญหาด้านการพูดและการฟัง
- กระตุ้นภูมิแพ้ ฝุ่น PM 2.5 ผ่านเข้าสู่ทางเดินหายใจส่วนบน จะทำให้เกิดการระคายเคืองในโพรงจมูก เป็นผลให้อาการภูมิแพ้กำเริบและหายใจไม่สะดวก
- ปอดเสื่อมประสิทธิภาพ เมื่อ PM 2.5 ผ่านเข้าสู่ทางเดินหายใจส่วนล่าง ในส่วนหลอดลมจะกระตุ้นอาการไอและทำให้เสมหะมากขึ้น เมื่อเข้าสู่ถุงลมปอดจะสะสมในเนื้อเยื่อปอด ทำให้การทำงานของปอดเสื่อมประสิทธิภาพลง
- ผื่นผิวหนัง เมื่อสัมผัสกับฝุ่น ส่งผลให้การทำงานของเซลล์ผิวหนังผิดปกติ เกิดอาการคัน และผื่น
ป้องกันตัวเองจากฝุ่นจิ๋ว ทำได้โดย
- หลีกเลี่ยงบริเวณที่มีมลพิษทางอากาศสูง
- หลีกเลี่ยงการออกกิจกรรมกลางแจ้ง
- สวมใส่หน้ากากที่กรอกฝุ่นละอองขนาดเล็กกว่า 2.5 ไมครอนได้ เช่น N95
- จัดสิ่งแวดล้อม เพื่อป้องกันฝุ่นละอองเข้าบ้าน เช่น ปิดประตูหน้าต่าง
ข้อมูล : พญ.พวงรัตน์ ตั้งธิติกุล แพทย์เฉพาะทางด้านอายุรศาสตร์โรคระบบการหายใจและภาวะวิกฤตโรคระบบการหายใจ ศูนย์อายุรกรรม โรงพยาบาลนวเวช
บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ