account_circleสถาบันประสาทวิทยา กรมการแพทย์ เผยโรคมาลาเรียเกิดจากการที่ยุงก้นปล่องเพศเมียเป็นพาหะนำโรคเข้าสู่ร่างกาย หลังจากปล่อยเชื้อเข้าสู่ร่างกายจะพัฒนาทำให้เกิดเป็นโรคมาลาเรียทำให้มีไข้สูง ภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงคือ “ภาวะมาลาเรียขึ้นสมอง”
การติดเชื้อโรคมาลาเรียถือเป็นปัญหาสำคัญของระบบสาธารณสุข โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้ที่อาศัยแถบเส้นศูนย์สูตร แม้ว่าจะมีการรู้จักและเข้าใจโรคมาลาเรียมากขึ้น แต่ปัจจุบันยังมีผู้เสียชีวิตในระดับหลักล้านคนต่อปีทั่วโลก
เช็คอาการ ‘ภาวะมาลาเรียขึ้นสมอง‘ เสี่ยงรุนแรงถึงขั้นเสียชีวิต
ภาวะมาลาเรียขึ้นสมอง ถือว่าเป็นภาวะแทรกซ้อนที่สำคัญของการติดเชื้อมาลาเรีย โดยปกติจะมีแค่เชื้อมาลาเรียชนิดฟัลซิปารัม ที่ทำให้เกิดโรคมาลาเรียขึ้นสมอง
โรคมาลาเรียเกิดจากเชื้อที่เรียกว่า พาสโมเดียม ซึ่งในมนุษย์มีเชื้อมาลาเรียที่ติดต่อได้ทั้งหมด 4 ประเภทได้แก่
1.เชื้อมาลาเรียพลาสโมเดียมฟัล ชิปารัม
2. เชื้อมาลาเรียพลาสโมเดียมไวแวกซ์
3. เชื้อมาลาเรียพลาสโมเดียมมาลาเรอิ
4. เชื้อมาลาเรียพลาสโมเดียมโอวาเล
และอาจพบเชื้ออีกชนิดที่มาจากลิงสู่คนเรียกว่าเชื้อมาลาเรียพลาสโมเดียมโนไซ ซึ่งในทั้งหมดเชื้อมาลาเรียชนิดฟัลซิปารัม เป็นเชื้อที่มีความรุนแรงสุด ทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนในหลายระบบจนถึงอาการทางสมองและทำให้ผู้ป่วยเสียชีวิตได้
เมื่อเชื้อเข้าสู่ร่างกายจะผ่านจากไปยังเซลล์ตับและเข้าไปอาศัยในเม็ดเลือดแดง ทำให้เม็ดเลือดแดงมีรูปร่างผิดปกติ ส่งผลให้เม็ดเลือดแดงที่มีเชื้อมาลาเรียไปอุดกั้นระบบไหลเวียนขนาดเล็ก ทำให้สมองขาดเลือดไม่สามารถทำงานได้เป็นปกติ
ในบางรายมีลักษณะความดันในสมองเพิ่มขึ้น ทำให้เกิดอาการผิดปกติเช่น มีพฤติกรรมสับสน ภาวะเพ้อ เกิดอาการชัก ในกรณีนี้แม้จะมีการอุดกั้นเกิดขึ้น แต่ลักษณะการอุดกั้นไม่ใช่เส้นเลือดใหญ่ จึงไม่ได้พบผู้ป่วยที่มีลักษณะแขนขาอ่อนแรงเหมือนในผู้ป่วยเส้นเลือดสมองตีบ
อาการอย่างอื่นที่สามารถพบได้ เช่น อาการปวดศีรษะ ปวดกล้ามเนื้อตามตัว คอแข็ง บางรายอาจมีอาการกัดฟันค้าง ไม่เปิดปาก หรืออาจมีอาการเกร็งของร่างกายผิดปกติ อาการอย่างอื่นที่อาจตรวจเจอร่วมได้แก่ ตับโต ตัวเหลือง ปอดมีน้ำคั่ง ไตวาย น้ำตาลในเลือดต่ำ มีเลือดออก หรือความดันตก
ในการวินิจฉัยประวัติคือส่วนสำคัญ การตรวจเจอเชื้อในเลือด โดยการดูผ่านสไลด์จะเป็นวิธี ที่ยืนยันการวินิจฉัยได้ดีที่สุด ในผู้ป่วยมาลาเรียอาจจะมีลักษณะอาการทางจิต เช่น หวาดระแวง หลงผิด บุคลิกภาพเปลี่ยน เห็นภาพหลอน ภาวะสับสน ซึมเศร้า ภาวะดังกล่าวอาจไม่ได้เจอบ่อยมักจะเจอในช่วงที่กำลังหายจากโรค หรือช่วงที่ขณะให้ยารักษามาลาเรียบางชนิด เนื่องจากภาวะมาลาเรียขึ้นสมองถือเป็นภาวะฉุกเฉินถ้าได้รับการยืนยันการวินิจฉัย ผู้ป่วยควรจะได้รับการรักษาที่รวดเร็ว เหมาะสม และคอยสังเกตภาวะแทรกซ้อนอื่นๆ ที่มีผลต่อการเสียชีวิตของผู้ป่วยได้
ข้อมูล : สถาบันประสาทวิทยา กรมการแพทย์
ภาพ : Pexels
บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ