ความหมายที่ซ่อนอยู่ของ “ไม้จันทน์หอม” ที่ถูกใช้ในพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ

หลังจากมีการประกอบพิธีตัดไม้จันทน์หอมจำนวน 12 ต้น สำหรับนำไปใช้ในพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช หลายคนคงจะสงสัยว่าทำไมต้องเป็นไม้จันทน์หอม? และมีวิธีเลือกจากอะไร? วันนี้เรามีคำตอบมาเฉลยกัน

ต้องบอกก่อนว่าไม้จันทน์หอมเป็นต้นไม้หายาก จัดเป็นไม้มงคลชั้นสูง ซึ่งจะใช้ประกอบพระราชประเพณีมาตั้งแต่สมัยโบราณแล้ว โดยเฉพาะพระราชประเพณีเกี่ยวกับพระบรมศพ โดยวิธีการเลือกไม้จันทน์หอมก็มีอยู่หลายขั้นตอน เพราะไม้จันทน์หอมที่จะนำมาประกอบในพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพนั้น ต้องเป็นไม้จันทน์หอมที่ยืนต้นตายเองตามธรรมชาติ ซึ่งเนื้อไม้จะมีกลิ่นหอมอ่อนๆ มีลำต้นลักษณะยาวตรง โดยขนาดที่เลือกไปใช้นั้นมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางถึง 1 เมตรเท่าๆกันทุกต้น เปลือกสีเทาอมขาวหรือสีเทาอมน้ำตาล เนื้อไม้ข้างในเป็นสีขาวบริสุทธิ์ โดยเปรียบไม้จันทน์เหมือนกับคน ถึงแม้จะเสียชีวิตไปแล้ว แต่ความดีที่ทำมาจะยังคงอยู่ตลอดไป เหมือนกับไม้จันทน์หอมที่ถึงแม้จะตายไปแล้ว แต่ก็ยังมีกลิ่นหอมอยู่นั่นเอง

ตามปกติแล้วไม้จันทน์หอมจะขึ้นตามป่าดงดิบและป่าเบญจพรรณขึ้นทั่วไป ซึ่งไม่ได้มีมากนัก และไม้จันทน์หอมที่นำมาประกอบในพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพนั้น เลือกมาจากพื้นที่อุทยานแห่งชาติกุยบุรี ซึ่งเป็นแหล่งอนุรักษ์สายพันธุ์ตามธรรมชาติของไม้จันทน์หอม ซึ่งจะนำมาใช้สร้างพระรองประดับพระโกศพระบรมศพ ตลอดจนใช้ทำฟืนหรือดอกไม้จันทน์ในพิธีพระราชทานเพลิงศพ ที่ผ่านมาสำนักพระราชวังได้คัดเลือกไม้จันทน์หอมยืนต้นจากป่าเขตอุทยานแห่งชาติกุยบุรีแห่งนี้ไปใช้ในพระราชพิธีพระราชทานเพลิงพระศพต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี หรือสมเด็จย่า สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ รวมถึงงานพระราชพิธีพระราชทานเพลิงพระศพ สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก ก็จะจัดสร้างโดยใช้ไม้จันทน์หอมจากป่านี้ด้วยเช่นกัน

ซึ่งขั้นตอนการตัดนั้นก็มีหลายขั้นตอน ต้องมีพิธีบวงสรวง หลั่งน้ำเทพมนตร์ เจิมด้วยแป้งเจิมบริเวณต้นจันทน์ แล้วใช้ขวานทองฟันที่ต้นจันทน์เพื่อเป็นปฐมฤกษ์ สำหรับขวานทองที่ใช้ตัดต้นไม้เป็นปฐมฤกษ์ เป็นขวานที่ทำจากโลหะพ่นสีทอง เมื่อเสร็จสิ้นพิธีแล้ว ต้องให้ช่างสิบหมู่กรมศิลปากรเป็นผู้กำหนดจำนวนการใช้ต้นจันทน์อีกครั้ง จึงจะแจ้งมายังกรมอุทยานแห่งชาติกุยบุรีให้ตัดต้นจันทน์ ก่อนส่งมอบให้สำนักพระราชวัง

เรื่อง : saipiroon_แพรวดอทคอม

ภาพ : รายการทุบโต๊ะข่าว, IG@we_love_king_rama9, maenangtoo