งานแต่งแบบไทย เต็มไปด้วยพิธีการและลำดับขั้นตอนที่เยอะแยะ จึงทำให้บ่าวสาวหลายคนพากันเวียนเฮดกันเป็นแถม เพราะกลัวว่าจะดำเนินการผิดขั้นตอน แต่เชื่อเถอะว่าหากบ่าวสาวเตรียมการไปดีรับรองว่าพิธีต่างๆ ใน งานแต่งแบบไทย ไม่ยากอย่างที่คิด แถมเรายังใจดีมีลำดับขั้นตอนพิธีงานแต่งไทยแบบเป๊ะๆ มาฝากด้วย

ในที่นี้สมมติว่าฤกษ์สวมแหวนหมั้นคือ 9.29 น. ฤกษ์ส่งตัว 13.29 น. มีแขกราว 100-120 คน จึงเริ่มเคลื่อนขบวนขันหมากตั้งแต่ 8.00 น. ทั้งนี้ การกำหนดกรอบเวลาขึ้นอยู่กับฤกษ์ จำนวนแขก และการจัดการของแต่ละบ้านว่าสามารถดำเนินพิธีแต่ละช่วงไปได้อย่างราบรื่นและรวดเร็วเพียงใด

8.00 น. – แห่ขันหมาก

ควรเรียกระดมพลก่อนเวลาประมาณ 15 นาที เพื่อจัดขบวนว่าใครยืนอยู่ลำดับไหน ถือพานอะไร เมื่อเรียบร้อยก็เคลื่อนขบวนไปยังบ้านเจ้าสาวหรือจุดประกอบพิธี ความจริงเดี๋ยวนี้ก็ตั้งขบวนกันข้างรั้วบ้านหรือโรงแรมนั่นแหละ โห่ฮิ้วสัก 3 รอบก็ถึงแล้ว

งานฉลุยแน่ถ้า…
* นัดกับคนในขบวนขันหมากล่วงหน้าว่าให้มาถึงงานกี่โมง แต่งกายอย่างไร และมีหน้าที่อะไร
* มีผู้รู้งานซึ่งถือผังขบวนขันหมากพร้อมรายชื่อคนถือพานเพื่อจัดลำดับขบวนอย่างถูกต้องและรวดเร็ว
* ฝ่ายเจ้าสาวเริ่มจัดแถวกั้นประตูเงินประตูทองในเวลาเดียวกัน

8.10 น. – เชิญขันหมาก  

เมื่อถึงหน้าบ้านจะมีการเชิญขันหมากโดยเด็กหญิงหน้าตาน่ารักในชุดไทยถือพานเชิญขันหมากรอรับพร้อมกับญาติผู้ใหญ่ฝ่ายเจ้าสาวซึ่งจะเป็นผู้เจรจาต้อนรับขบวนขันหมาก ทำนองว่า “ขบวนคึกคักจังเลย จะไปไหนกันคะ” ทางฝ่ายเจ้าบ่าวก็จะตอบประมาณว่า “จะมาขอลูกสาวบ้านนี้ยินดีต้อนรับหรือไม่” ซึ่งคำตอบจะเป็นอื่นไปไม่ได้นอกจาก “ยินดี …เชิญเข้ามาเลยค่ะ” จากนั้นเด็กเชิญขันหมากจะส่งพานเชิญขันหมากให้เถ้าแก่ฝ่ายชายซึ่งก็แค่หยิบหมากพลูไปถือพอเป็นพิธีแล้ววางคืนพร้อมให้ซองเงิน

8.15 น. – ฝ่าด่านประตูเงินประตูทอง

จากนั้นขบวนขันหมากจึงเคลื่อนสู่บริเวณประกอบพิธี แต่เดี๋ยวก่อน! ระหว่างทางสั้นๆ นี่แหละที่กินเวลานาน เพราะกว่าขบวนจะผ่านประตูเงินประตูทองได้แต่ละด่านบางทีเจ้าบ่าวถึงกับเหงื่อตก ปัญหาที่เราเคยเห็นเยอะสุดคือถูกรีด เอ้ย เรียกหลายซองจนเจ้าบ่าวหมดตัว ต้องหยิบยืมกันให้วุ่น รองลงมาคือกิจกรรมวัดใจจำพวกวิดพื้น ตะโกนบอกรัก ร้องเพลง ฯลฯ ซึ่งบางทีผู้ใหญ่ในขบวนก็ไม่ได้สนุกด้วยนัก …เอาเป็นว่าสนุกกันพอหอมปากหอมคอ อย่าเล่นจนเสียฤกษ์ และนึกถึงใจคนถือพานผลไม้มงคลหรือกล้วยอ้อยบ้าง (เมื่อยมาก)

งานฉลุยแน่ถ้า…
* เจ้าสาวตกลงกับเพื่อนๆ ไว้ก่อนว่าต้องปล่อยขบวนภายในเวลาเท่าไหร่จึงจะไม่เสียฤกษ์

8.45 น. – พิธีล้างเท้า (ถ้ามี)

บางบ้านอาจมีพิธีล้างเท้าก่อนเข้าบ้าน โดยให้เจ้าบ่าวถอดรองเท้ายืนบนหินล้างเท้ารองใบตอง แล้วญาติผู้น้องของฝ่ายเจ้าสาวตักน้ำล้างเท้าให้ ซึ่งสมัยนี้บางคนอาจแค่ปะพรมไปบนรองเท้าพอเป็นพิธีจะได้ไม่ต้องถอดรองเท้าเข้าๆ ออกๆ เสร็จแล้วจึงให้ซองเงินเป็นรางวัล

9.00 น. – เจรจาสู่ขอ + นับสินสอด  

เมื่อมาถึงบริเวณพิธี คุณแม่เจ้าสาวจะมารับขันหมากแล้วส่งต่อให้คนนำไปวาง โดยพานขันหมาก พานสินสอด พานแหวนหมั้น วางไว้ ณ จุดประกอบพิธี ส่วนพานอื่นๆ วางเรียงยังโต๊ะที่จัดไว้ด้านข้าง (ต้นกล้วยต้นอ้อยวางไว้หน้าประตูได้เลย) จากนั้นเชิญผู้ใหญ่นั่งประจำที่

หลังจากเจรจาสู่ขอกันเป็นที่เรียบร้อย จะเป็นการนับสินสอดซึ่งส่วนใหญ่ก็นับพอเป็นพิธีจึงใช้เวลาไม่นานนัก ปิดท้ายด้วยการโปรยถั่ว งา ข้าวตอก ดอกไม้ลงบนสินสอดเพื่อสื่อถึงความเจริญงอกงาม แล้วรวบห่อสินสอดให้แม่เจ้าสาวแบกขึ้นบ่าเดินตัวเอียง (สินสอดหนักมาก) เข้าไปเก็บ จากนั้นจึงส่งคนไปรับตัวเจ้าสาว

งานฉลุยแน่ถ้า…
* มีคนคอยกำกับว่าพานไหนวางไว้ตรงไหน ผู้ใหญ่แต่ละท่านนั่งตรงไหน

9.29 น. – สวมแหวนหมั้น

ถ้าฤกษ์สวมแหวนหมั้นคือ 9.29 น. ในเวลา 9.20 น. ควรจะไปรับตัวเจ้าสาวมาเข้าพิธีแล้ว จะได้มีเวลากราบผู้ใหญ่และจัดท่านั่งให้เรียบร้อย เมื่อถึงฤกษ์ก็ค่อยบรรจงสวมแหวนช้าๆ อย่างมั่นใจ อย่าลืมค้างท่านี้ไว้สัก 5 วินาที เอียงมือที่สวมแหวนเข้าหากล้องเล็กน้อยแล้วยิ้มเพื่อภาพงามๆ ที่คุณรอคอย

9.45 น. – พิธีสงฆ์

เป็นการนิมนต์พระสงฆ์มาสวดมนต์ให้พร ถวายภัตตาหารเพลและเครื่องไทยธรรม เพื่อความเป็นสิริมงคลในการเริ่มต้นชีวิตคู่ รวมทั้งยังได้เก็บน้ำมนต์ไปผสมน้ำสำหรับใช้ในพิธีหลั่งน้ำพระพุทธมนต์ด้วย ทั้งนี้ ในปัจจุบันหลายคู่นิยมทำบุญตักบาตรเช้าก่อนเริ่มแห่ขันหมากเพื่อความสะดวก

10.45 น. – พิธีหลั่งน้ำพระพุทธมนต์ (รดน้ำสังข์)

เมื่อเสร็จพิธีสงฆ์จะเป็นพิธีหลั่งน้ำพระพุทธมนต์ โดยหลังจากคล้องมาลัยมงคล เจิม (กรณีที่พระสงฆ์ไม่ได้เจิมให้) และสวมมงคลแล้ว จะเป็นการรดน้ำอวยพรโดยผู้ที่มีอาวุโสกว่าบ่าวสาวซึ่งก็จะเรียงลำดับตามศักดิ์และอาวุโสลดหลั่นกันไป โดยระยะเวลาของพิธีนี้ขึ้นอยู่กับจำนวนแขกที่รดน้ำ

ตามมารยาทแล้ว หากจะให้ผู้ใหญ่ท่านใดทำหน้าที่คล้องมาลัยมงคล เจิม หรือสวมมงคล ควรแจ้งให้ท่านรู้ตัวล่วงหน้า โดยเฉพาะท่านที่สวมมงคลซึ่งต้องอยู่จนจบพิธีเพื่อเป็นผู้ถอดมงคลออกให้บ่าวสาว

งานฉลุยแน่ถ้า…
* จดชื่อ-สกุล-ตำแหน่งของแขกผู้ใหญ่ พร้อมการอ่านออกเสียงที่ถูกต้องให้พิธีกรกล่าวเชิญตามลำดับ
* มีคนเชิญแต่ละท่านตามลำดับที่พิธีกรขานชื่อ เพราะบางท่านอาจได้ยินไม่ชัดหรือลุกนั่งไม่สะดวก
* บ่าวสาวรู้ลำดับพิธี จะได้รู้คิวว่าต้องทำอะไรตอนไหน เช่น เมื่อถึงตั่งเจ้าสาวต้องนั่งทางซ้ายของเจ้าบ่าว

11.45 น. – พิธีไหว้ผู้ใหญ่

มักเชิญเฉพาะญาติสนิท โดยบ่าวสาวเตรียมของไหว้ผู้ใหญ่ที่ดูดีมีราคาและสมน้ำสมเนื้อกับของรับไหว้ที่มักจะเป็นเงินทองของมีค่า เช่น ผ้าขนหนูเนื้อดี ผ้าพับอย่างดี ปลอกหมอนผ้าไหม ฯลฯ ทั้งนี้ พิธีไหว้ผู้ใหญ่สามารถขยับไปไว้ในช่วงที่สะดวกได้

12.30 น. – งานเลี้ยง

หลังจากเสร็จพิธีเจ้าภาพมักจัดงานเลี้ยงกลางวันให้แขกรับประทานอาหารร่วมกัน

13.29 น. – พิธีปูเตียงเรียงหมอน (ส่งตัวเข้าหอ)

ควรเตรียมปูที่นอนด้วยเครื่องนอนชุดใหม่รวมทั้งวางพานส่งตัวไว้ให้พร้อมก่อนถึงฤกษ์ จากนั้นเชิญพ่อแม่บ่าวสาวและคู่สามีภรรยาอาวุโสที่อยู่กินกันอย่างมีความสุขและมีลูกหลานดีมาทำพิธีตามฤกษ์ โดยท่านทั้งสองจะได้รับเชิญให้นอนบนเตียง ทำทีหลับแล้วตื่นขึ้นมาพูดคุยในสิ่งที่เป็นมงคล เช่น “ฝันว่ามีลูกเต็มบ้านหลานเต็มเมือง” “ที่นอนนี้นอนสบายจริงๆ ถ้าใครได้นอนคงมีแต่ความสุขความเจริญ” เป็นต้น แล้วจึงพรมน้ำมนต์ โปรยข้าวตอกดอกไม้ จากนั้นเป็นการให้ศีลให้พรพร้อมให้โอวาทในการครองเรือน

ทั้งหมดนี้เป็นเพียงแนวทางตามสมัยนิยมเท่านั้น บางครอบครัวอาจมีความเชื่อหรือลำดับพิธีที่แตกต่างซึ่งไม่ผิดแต่อย่างใด ของแบบนี้ทำตามความสบายใจของทุกฝ่ายไว้เป็นดีที่สุด

>> อ่านเรื่องราวเกี่ยวกับพิธีแต่งงานไทยเพิ่มเติม คลิกเลย! <<

ภาพเปิด : งานแต่งคุณอ้อม & คุณโน๊ต ถ่ายโดย Pause by Pro Photography, Aitop Friday, Box Wedding

ประเพณีงานแต่งงานแบบไทย หรือที่หลายคู่เรียกสั้นๆ ว่า งานแต่งไทย มีขั้นตอนและรายละเอียดค่อนข้างมาก ทำเอาว่าที่หลายคู่ถึงกับหัวหมุน บางคู่มัวแต่จดจ่อกับลำดับพิธีจนพลาดรายละเอียดบางอย่างไป เราจึงรวบรวม “สิ่งที่บ่าวสาวมักลืมนึกถึง” มาให้คุณไว้รีเช็กตัวเอง

พิธีสงฆ์

• คนรับรองพระสงฆ์-นำสวดมนต์ ควรสอบถามเพื่อนหรือญาติว่ามีใครพอจะทำหน้าที่นี้ได้ไหม จะได้มีคนคอยนิมนต์-ส่งพระ ประเคนเครื่องดื่ม รวมทั้งนำบ่าวสาวจุดธูปเทียน สวดมนต์ และประเคนภัตตาหารหรือสังฆทานได้อย่างไม่ประดักประเดิด
• ชุดทำน้ำมนต์ ได้แก่ ขันใบโต น้ำสะอาด เทียนขี้ผึ้งอย่างดี ซึ่งน้ำมนต์นี้จะนำไปผสมน้ำสะอาดเพื่อใช้ในพิธีรดน้ำสังข์ต่อไป
• ซองปัจจัย บ่าวสาวที่มีออแกไนซ์ดูแลงานมักจะลืมจุดนี้ เพราะวางใจว่ามีคนจัดการแทนหมดแล้ว แต่การดูแลนั้นไม่รวมซองปัจจัยสำหรับทำบุญนะจ๊ะ ควรเตรียมไว้ให้พร้อมเพราะการวิ่งหาธนบัตรตามจำนวนพร้อมซองถึง 9 ซองนั้นวุ่นวายพอดูเลยละ
• ชุดไหว้เจ้าที่หรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์ เป็นสิ่งเล็กๆ แต่สำคัญ จัดไว้เถอะเพื่อความสบายใจว่างานจะราบรื่น

แห่ขันหมาก

• ผู้ถือพานในขบวนขันหมาก บ่าวสาวมักไม่ค่อยนัดแนะไว้เพราะคิดว่าหาเอาหน้างานก็ได้ทุกคนยินดีช่วยอยู่แล้ว แต่ถ้าญาติหรือเพื่อนเกิดมาเลทกันล่ะ จะทำไง …แจ้งล่วงหน้าไว้ดีกว่า จะได้ไม่ต้องลุ้น
• ผู้เชิญขันหมากพร้อมโต๊ะตั้งขันหมาก คนในขบวนจะได้นำพานต่างๆ ไปวางไว้ได้ถูกจุด
• เพื่อนเจ้าสาวในชุดไทย พร้อมสายกั้นประตูดอกไม้เพื่อภาพสวยๆ และเพื่อนเซตนี้แหละที่ควรจะเป็นผู้คอยเติมน้ำและส่งสังข์ให้ผู้ใหญ่ รวมทั้งมอบของชำร่วย เพื่อให้ภาพพิธีออกมาเป็นธีมไทยครบชุด
• เผื่อซองเงิน (เจ้าบ่าวเตรียม) ใครจะรู้ว่าประตูเงินประตูทองจะงอกอีกกี่ด่าน และมีใครที่เราต้องให้รางวัลเพิ่มอีกบ้าง เช่น บางบ้านอาจมีค่าไถ่รองเท้าเจ้าบ่าว
• ของชำร่วยสำหรับขบวนขันหมากและของไถ่กล้วยอ้อย (เจ้าสาวเตรียม) ถือเป็นน้ำใจสำหรับคนในขบวนขันหมากโดยมอบให้เมื่อนำพานมาวางแล้ว ส่วนคนถือกล้วยอ้อยมักจะได้ของพิเศษหน่อย เช่น เหล้า ซองเงิน (โดยมากจะขอเป็นเหล้า)

เจรจาสู่ขอ-สวมแหวนหมั้น-รดน้ำ

• ผ้าสำหรับรวบห่อสินสอด ได้หมดทั้งผ้าแพร ผ้าโปร่ง ขอให้เป็นสีมงคล (นิยมสีทอง) ที่สำคัญผืนใหญ่พอจะวางสินสอดทั้งหมดแล้วรวบผูกเป็นห่อให้แม่เจ้าสาวแบกขึ้นบ่าได้
• ข้าวตอก ถั่ว งา และดอกไม้มงคลต่างๆ เช่น บานไม่รู้โรย ดาวเรือง สำหรับโรยพานสินสอด
• มงคล มาลัยมงคล 1 คู่ แป้งเจิม สำหรับพิธีรดน้ำ (คนมักนึกถึงแต่ชุดตั่งและชุดรดน้ำ)

สิ่งของอื่นๆ

• ผู้ดูแลสินสอด ของรับไหว้ และซองเงินช่วยงาน กรณีที่ไม่ได้จัดงานที่บ้านของตัวเองก็ต้องดูแลเงินทองของมีค่าเป็นพิเศษ อาจเตรียมกระเป๋าเดินทางใบย่อม (แต่ถ้าสินสอดเยอะก็เพิ่มขนาดได้นะจ๊ะ) มาใส่เงิน ล็อกอย่างดี แล้วมอบให้ญาติที่ไว้ใจได้ถือติดตัวไว้ตลอดจะได้สบายใจว่าไม่มีตกหล่น
• แผ่นซีดีดนตรีไทย สำหรับเปิดคลอสร้างบรรยากาศ
• ซองเปล่า แขกเกือบครึ่งจะมาถามหาซองเปล่าหน้างาน ควรเตรียมไว้ที่จุดลงทะเบียนพร้อมปากกา
• ผ้าปูที่นอนชุดใหม่ สำหรับทำพิธีปูเตียงเรียงหมอน
• สิ่งอำนวยความสะดวกสำหรับแขกสูงอายุ ส่วนใหญ่งานเช้าจะเน้นเชิญแขกผู้ใหญ่ซึ่งบางท่านก็ชราภาพมาก ควรจะเตรียมสิ่งอำนวยความสะดวกไว้ให้ท่านด้วย เช่น หากจัดงานชั้นบนของเรือนไทย ควรจัดคนคอยประคองขึ้นบันไดหรือจัดที่นั่งด้านล่างไว้ (สำหรับท่านขึ้นบันไดไม่ไหวแล้ว) หากจัดงานที่บ้านและให้แขกนั่งร่วมพิธีสงฆ์บนพื้น ควรจัดเก้าอี้สำหรับผู้สูงอายุแอบไว้ด้านหนึ่ง หรือหากจัดงานเอ๊าท์ดอร์ ควรจัดที่นั่งในร่มใกล้พัดลมและเตรียมยาดมยาหม่องเผื่อไว้

หากเช็กข้าวของได้ครบไม่มีตกหล่นก็ไปจัด >> ขบวนขันหมาก << รอกันได้เลย