“เอ็นไขว้หน้าเข่าขาด” ภาวะที่พบบ่อยในคนที่เล่นกีฬาหรือคนชอบออกกำลังกาย

ในหมู่นักกีฬาหรือคนชอบออกกำลังกาย คงเคยได้ยินเกี่ยวกับเรื่อง ‘ภาวะ เอ็นไขว้หน้าเข่าขาด’ กันมาบ้าง แต่สำหรับคนทั่วไปอาจจะยังไม่ทราบมากนัก ซึ่งผลเสียของการได้รับข้อมูลที่ไม่เพียงพอจะเกิดขึ้นเมื่อผู้ป่วยมีภาวะเอ็นไขว้หน้าเข่าขาดแล้วไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกต้องและทันท่วงที

“เอ็นไขว้หน้าเข่าขาด” ภาวะที่พบบ่อยในคนที่เล่นกีฬาหรือคนชอบออกกำลังกาย

บทความให้ความรู้ โดย นพ.ธาวิต เจริญโสภา แพทย์เฉพาะทางด้านศัลยศาสตร์และดูกและข้อ-เวชศาสตร์การกีฬา จะมาช่วยตอบคำถามที่หลายท่านมักสงสัย และยังอาจจะไม่มีความเข้าใจเกี่ยวกับภาวะเอ็นไขว้หน้าเข่าขาด (Anterior cruciate ligament : ACL) ที่มากพอ โดยได้อธิบายรายละเอียดไว้อย่างครบถ้วนและชัดเจน

เอ็นไขว้หน้าเข่าขาด (Anterior cruciate ligament : ACL) เป็นภาวะที่พบบ่อยในคนที่เล่นกีฬา หรือแม้แต่ในคนทั่วไปที่ไม่ได้เล่นกีฬาก็อาจเกิดภาวะนี้ได้เช่นกัน เช่น อุบัติเหตุจราจร ตกบันได เข่าพลิก หรือเข่าบิด โดยคนไข้มักจะมาด้วยอาการปวดเข่าเฉียบพลันหลังการบาดเจ็บ ได้ยินเสียงดัง หรือ Popping Sound มีอาการปวดเข่า เข่าบวม ไม่สามารถเล่นกีฬาต่อได้ ถ้าไม่ได้รับการตรวจวินิฉัยโดยแพทย์เฉพาะทาง อาจไม่สามารถตรวจเจอได้อย่างรวดเร็ว เนื่องจากคนไข้มักจะกลับไปเดินได้หลังจากหายปวดประมาณ 1-2 สัปดาห์

เอ็นไขว้หน้าคืออะไร?

เอ็นในเข่า ประกอบด้วย เอ็นหลักๆ อยู่ 4 เส้น แบ่งเป็น 2 เส้น อยู่ด้านข้าง และ 2 เส้นอยู่ในเข่า ซึ่งก็คือ เส้นเอ็นไขว้หน้า และ เส้นเอ็นไขว้หลัง ซึ่งหน้าที่หลัก ๆ ของเส้นเอ็นในเข่าทุกเส้นคือ เพิ่มความแข็งแรง และความมั่นคงให้กับเข่า

การวินิจฉัยทำอย่างไร?

การวินิจฉัยภาวะเอ็นไขว้หน้าเข่าขาด สามารถทำได้โดย

• การตรวจร่างกายอย่างละเอียดโดยแพทย์เฉพาะทาง ซึ่งถือเป็นมาตรฐานในการวินิจฉัยภาวะเอ็นไขว้หน้าเข่าขาด
• การเอกซเรย์ธรรมดา(X-ray) อาจไม่ได้ข้อมูลมากเท่าที่ควร
• การทำMRI ช่วยให้การวินิจฉัยแม่นยำมากขึ้น นอกจากนั้นยังช่วยในการดูลักษณะการบาดเจ็บในส่วนอื่น ๆ เช่น หมอนรองข้อเข่าฉีกขาด กระดูกอ่อนผิวข้อบาดเจ็บ ซึ่งข้อมูลที่ได้จะช่วยวางแผนการรักษาได้อย่างแม่นยำ และครบถ้วน

การรักษาภาวะเอ็นไขว้หน้าเข่าขาดทำอย่างไรได้บ้าง?

การรักษาภาวะเอ็นไขว้หน้าเข่าขาดแบ่งออกเป็น 2 วิธีใหญ่ๆ คือ

1. การรักษาโดยไม่ต้องผ่าตัดวิธีนี้เหมาะกับคนไข้ที่สูงอายุ ไม่ต้องการการออกกำลังกายหนัก ๆ โดยการรักษาจะเน้นไปที่การเสริมสร้างกล้ามเนื้อ เพื่อเพิ่มความแข็งแรงและความมั่นคงให้กับข้อเข่า แต่ก็มักจะไม่ค่อยเพียงพอ ซึ่งจะทำให้คนไข้มีอาการเข่าหลวมเหลืออยู่บ้าง ไม่มากก็น้อย
2. การรักษาโดยการผ่าตัดด้วยการทำเส้นเอ็นไขว้หน้าขึ้นมาใหม่ โดยใช้เทคนิคการผ่าตัดส่องกล้อง(Arthroscopic ACL reconstruction) ส่วนใหญ่จะใช้วิธีการรักษาด้วยการผ่าตัดในคนไข้ที่อายุยังน้อย และยังเล่นกีฬาอยู่ เพื่อรักษาการใช้งานของเข่าให้กลับมาใกล้เคียงกับสภาวะปกติให้มากที่สุด

การผ่าตัดแบบส่องกล้องมีข้อดีอย่างไร?

ปัจจุบันการผ่าตัดแบบส่องกล้อง เรียกได้ว่าเป็นมาตรฐานการรักษาภาวะเอ็นไขว้หน้าเข่าขาดไปแล้ว เพราะข้อดีของการผ่าตัดแบบนี้ คือ

• แผลเล็ก เจ็บน้อยกว่า นอนพักฟื้นน้อย
• ทำให้การฟื้นฟูหลังการผ่าตัดได้เร็ว
• สามารถกลับไปเล่นกีฬา หรือใช้ชีวิตปกติได้เร็วกว่าการผ่าตัดแบบเปิดแผล

แต่ข้อเสียคือ ต้องใช้เครื่องมือในการผ่าตัดเยอะขึ้น แพทย์ที่ทำการผ่าตัด จำเป็นต้องมีประสบการณ์ในการผ่าตัดมากพอ

---

ข้อมูล : นพ.ธาวิต เจริญโสภา แพทย์เฉพาะทางด้านศัลยศาสตร์และดูกและข้อ-เวชศาสตร์การกีฬา ศูนย์กล้ามเนื้อ กระดูกและข้อ โรงพยาบาลนวเวช

 

บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ

เผยสาเหตุ “ภาวะผมร่วง” ผิดปกติ จากที่ทุกวันควรร่วงไม่เกิน 30-50 เส้น

ผู้ป่วยไต ควรเลือกกินอาหารอย่างไร ให้อร่อยปาก ไม่ลำบากไต

แก้ได้ด้วยตัวเอง! 7 วิธีแก้ อาการปวดเมื่อย ที่คนชอบนั่งแช่ ไม่ขยับตัว ควรทำ