ความจริงที่ควรรู้เกี่ยวกับโปรตีน…คุณค่าที่มากกว่าแค่สร้างกล้าม

หลายๆ คนอาจจะพอทราบว่าโปรตีนเป็นสารอาหารจำเป็นต่อร่างกาย และบางคนอาจคิดว่าโปรตีนเหมาะสำหรับนักกีฬาและผู้ที่อยากมีกล้ามสวยงามเท่านั้น แต่คุณรู้หรือไม่ว่าจริงๆ แล้ว โปรตีนนั้นเป็นสารอาหารสำคัญที่ร่างกายของเราขาดไม่ได้ และหลายๆ คนที่เข้าใจผิดด้วยการงดโปรตีนเพื่อลดน้ำหนักนั้น ถือเป็นการทำร้ายร่างกายอย่างยิ่ง ดังนั้นผู้เชี่ยวชาญด้านเวชภัณฑ์และผลิตภัณฑ์เสริมอาหารในประเทศไทย จึงได้เชิญผู้เชี่ยวชาญด้านโภชนาการมาให้ความรู้และไขข้อข้องใจเกี่ยวกับโปรตีนกัน

ผศ.ดร.เอกราช บำรุงพืชน์ ประธานวิชาการ ชมรมโภชนวิทยามหิดล กล่าวว่า “โภชนาการถือเป็นเรื่องสำคัญ เพราะเป็นจุดเริ่มต้นของสุขภาพร่างกายที่แข็งแรง เราจึงควรเลือกรับประทานอาหารให้ได้รับสารอาหารที่เพียงพอและมีสัดส่วนที่เหมาะสม โดยโปรตีนถือเป็นหนึ่งในสารอาหารที่จำเป็นสำหรับร่างกายของมนุษย์เป็นอย่างมาก โดยในโปรตีนประกอบด้วยกรดอะมิโน (Amino acid) ที่จำเป็นและมีประโยชน์ต่อร่างกายในหลายๆ ด้าน ได้แก่

1) โปรตีนช่วยให้การทำงานของร่างกายให้เป็นปกติ เพราะกรดอะมิโนในโปรตีนมีส่วนช่วยในการสร้างฮอร์โมน เอนไซม์ สารภูมิคุ้มกัน และโปรตีนยังมีส่วนช่วยรักษาปริมาณน้ำในเซลล์และหลอดเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ที่พอเหมาะ

2) ร่างกายเราขาดโปรตีนไม่ได้ เพราะทุกกิจกรรมที่เราทำในแต่ละวัน ทำให้เราสูญเสียมวลกล้ามเนื้อเราจึงต้องการโปรตีนมาทดแทนในทุกๆ วัน ที่สำคัญ สารอาหารประเภทไขมันและคาร์โบไฮเดรตไม่สามารถทดแทนโปรตีนได้

3) โปรตีนช่วยให้ออกกำลังกายได้นานขึ้นและลดการบาดเจ็บ เพราะโปรตีนมีหน้าที่เสริมสร้างกล้ามเนื้อให้แข็งแรง และช่วยซ่อมแซมกล้ามเนื้อที่สูญเสียไปขณะออกกำลังกาย

4) เลือกทานโปรตีนคุณภาพดีทำให้หุ่นดีได้ เพราะโปรตีนทำให้อิ่มท้องมากกว่าคาร์โบไฮเดรตและไขมัน เราจึงควรลดการบริโภคอาหารประเภทแป้ง และหลีกเลี่ยงอาหารประเภทไขมัน ที่สำคัญ โปรตีนมีส่วนช่วยให้กล้ามเนื้อแข็งแรง กระชับ ดังนั้น ผู้ที่ต้องการลดน้ำหนักจึงควรเลือกรับประทานโปรตีนคุณภาพดี เช่น ไข่ขาว เนื้อปลา และเนื้ออกไก่ เป็นต้น รวมทั้งเลือกใช้การปรุงอาหารแบบต้ม ตุ๋น นึ่ง ย่าง แทนการทอดหรือการผัด

5) โปรตีนทำให้มีแรงอีกครั้ง โดยเฉพาะผู้สูงอายุและผู้ป่วยพักฟื้นที่ร่างกายอาจได้รับโปรตีนไม่เพียงพอ  หรือต้องการโปรตีนในปริมาณที่มากขึ้น เพื่อซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอและฟื้นฟูสภาพร่างกายให้แข็งแรง”

“จะเห็นได้ว่าโปรตีนเป็นสารอาหารที่จำเป็นมากต่อร่างกาย โดยปกติ เรามักได้รับโปรตีนจากการรับประทานอาหาร พบมากในอาหารประเภทเนื้อสัตว์ ไข่ นม ซึ่งเป็นโปรตีนประเภทสมบูรณ์ เพราะมีกรดอะมิโนที่จำเป็นต่อร่างกายครบถ้วนและร่างกายสามารถนำมาใช้งานได้ทันที ในขณะที่โปรตีนที่พบในถั่วและธัญพืช เป็นโปรตีนที่มีกรดอะมิโนที่จำเป็นไม่ครบถ้วน ร่างกายอาจจะไม่สามารถนำมาใช้ได้ทันที ดังนั้น ผู้ที่งดทานเนื้อสัตว์หรือเลือกทานโปรตีนจากพืชเพียงอย่างเดียว จึงไม่ได้รับโปรตีนที่มีคุณภาพอย่างเพียงพอ อาจส่งผลให้ร่างกายอ่อนแอได้ และสำหรับผู้ที่ขาดโปรตีนจะส่งผลเสียต่อร่างกาย คือ ทำให้น้ำหนักน้อย ตัวเล็ก มีภูมิต้านทานต่ำ มีอาการบวม เพราะโปรตีนช่วยรักษาปริมาณน้ำในเซลล์และหลอดเลือด ถ้าหากขาดโปรตีน ก็จะไม่มีตัวรักษาแรงดันน้ำ ทำให้น้ำไหลออกจากหลอดเลือดเข้าสู่เซลล์มากขึ้น จึงเกิดอาการบวม ดังนั้น เราจึงควรบริโภคโปรตีนคุณภาพอย่างเพียงพอ ซึ่งช่วงวัยหรือไลฟ์สไตล์ของแต่ละคนต่างกันก็ทำให้ร่างกายต้องการโปรตีนในปริมาณที่ต่างกัน เช่น ผู้ที่ออกกำลังกายมากๆ ก็ต้องการโปรตีนมากกว่าคนทั่วไปที่ไม่ออกกำลังกาย หรือหญิงตั้งครรภ์ก็ต้องการโปรตีนมากกว่าหญิงสาวทั่วไป รวมทั้งผู้ป่วยที่เป็นโรคบางชนิดก็อาจมีความต้องการโปรตีนในปริมาณสูงขึ้นเช่นกัน โดยในคนทั่วไปต้องการโปรตีนถึงวันละ 1 กรัมต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม เช่นน้ำหนักตัวประมาณ 50 กิโลกรัม ก็ต้องการโปรตีนวันละ 50 กรัม ซึ่งเท่ากับไข่ขาวประมาณ 7 ฟอง จึงไม่ง่ายที่แต่ละคนจะได้รับโปรตีนคุณภาพอย่างเพียงพอ ปัจจุบันจึงมีการนำเวย์โปรตีนมาใช้กันอย่างแพร่หลาย ซึ่งนอกจากการใช้ในนักกีฬาและผู้ที่ต้องการสร้างกล้ามแล้ว ผู้ที่ทานมังสวิรัติไม่ทานเนื้อสัตว์เลย หรือผู้ป่วยพักฟื้นบางรายที่ไม่สามารถรับประทานโปรตีนจากอาหารปกติได้ ก็อาจรับประทานเวย์ โปรตีนเสริมได้เช่นกัน แต่ต้องเลือกสูตรที่เหมาะสมกับความต้องการของแต่ละบุคคล” ผศ.ดร.เอกราช อธิบายเพิ่มเติม

ด้าน เภสัชกรหญิงวิชชุลดา ผรณเกียรติ์ กล่าวว่า “เวย์ โปรตีน (Whey Protein) เป็นแหล่งของโปรตีนคุณภาพสูงอุดมไปด้วยสารสำคัญและกรดอะมิโนจำเป็น สกัดได้มาจากนมวัว โดยสกัดส่วนที่เป็นคาร์โบไฮเดรตและไขมันออกให้เหลือส่วนที่เป็นโปรตีนบริสุทธิ์ที่เข้มข้น จากนั้นนำมาผ่านกระบวนทำให้แห้งเพื่อให้อยู่ในรูปผงเวย์ โปรตีน โดยเวย์ โปรตีนเป็นโปรตีนที่ย่อยง่าย ร่างกายสามารถดูดซึมไปใช้ได้อย่างรวดเร็ว  ในท้องตลาดปัจจุบันมีการจำหน่ายเวย์โปรตีนมากมาย ซึ่งผู้บริโภคควรเลือกเวย์ โปรตีนที่มีคุณภาพ มีมาตรฐานการผลิตที่ปลอดภัย และเลือกสูตรที่เหมาะสมกับความต้องการของแต่ละบุคคล ปัจจุบัน เวย์ โปรตีน มี 3 แบบได้แก่ เวย์ โปรตีน คอนเซนเตรท ( Whey Protein Concentrate)  มีความเข้มข้นของเวย์ โปรตีนประมาณ 29-89% โดยน้ำหนัก มีลักษณะเป็นผงสีครีมอ่อนและมีกลิ่นรสตามธรรมชาติแบบนม อุดมไปด้วยกรดอะมิโนครบถ้วน 20 ชนิด และกรดอะมิโนจำเป็น 8 ชนิดที่ร่างกายสร้างเองไม่ได้ ช่วยเพิ่มขนาดของกล้ามเนื้อ และช่วยป้องกันการติดเชื้อและเสริมภูมิคุ้มกันได้อีกด้วย เวย์ โปรตีน ไอโซเลต ( Whey Protein Isolate) ได้จากการนำ เวย์ โปรตีน คอนเซนเตรท มาผ่านกระบวนการผลิตเพิ่มเติม เพื่อทำให้ความเข้มข้นของเวย์โปรตีนสูงขึ้น คือ มากกว่า 90% มีลักษณะเป็นผงสีครีมอ่อนและมีกลิ่นรสธรรมชาติแบบนมเช่นกัน และสุดท้ายเวย์โปรตีน ไฮโดรไลซ์ (Hydrolysed Whey Protein) คือ เวย์ โปรตีน คอนเซนเตรท หรือ เวย์ โปรตีน ไอโซเลต ที่ถูกผ่านกระบวนการ hydrolyze ทำให้โมเลกุลของเวย์ โปรตีนที่มีขนาดใหญ่มากถูกย่อยจนอยู่ในรูปของโมเลกุลเล็กๆ ที่เรียกว่าเปปไทด์ จึงมีโปรตีนบริสุทธิ์ถึง 100% มีหลักฐานการศึกษาวิจัยทางวิทยาศาสตร์ชี้ว่าโปรตีนที่อยู่ในรูปของเปบไทด์ ร่างกายจะดูดซึมได้ดีกว่า จึงมักใช้ในสูตรนมสำหรับทารกหรือในอาหารทางการแพทย์เพื่อจุดประสงค์เฉพาะกลุ่ม ซึ่งมีงานวิจัยทางคลินิกแสดงให้เห็นว่าเวย์ โปรตีน สามารถช่วยส่งเสริมภาวะโภชนาการ เพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน และทำให้คุณภาพชีวิตของผู้ป่วยโรคมะเร็งดีขึ้นได้”

จะเห็นได้ว่าโปรตีนเป็นสารอาหารที่สำคัญอย่างมาก ไม่เพียงแต่ช่วยเสริมสร้างกล้ามเนื้อ ทั้งยังให้ประโยชน์ในด้านต่างๆต่อสุขภาพ อย่างไรก็ตาม เราก็ควรรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ เพื่อให้ได้รับสารอาหารครบถ้วน ควบคู่กับการออกกำลังกายสม่ำเสมอ ดื่มน้ำสะอาดและพักผ่อนให้เพียงพอ เพื่อสุขภาพที่ดีอย่างยั่งยืน

เรียบเรียงโดย : saipiroon_แพรวดอทคอม

ข้อมูล/ภาพ : เมก้า วีแคร์