รู้จักหนังสือ 1 ล้านเล่ม ที่คุณก็มีสิทธิ์เป็นเจ้าของได้

ถึงแม้ว่าจุ๊จะทำงานและคลุกคลีอยู่ในยุคที่ Social Media ทรงอิทธิพลมากที่สุด แต่สำหรับจุ๊ หนังสือ ยังมีอิทธิพลต่อชีวิตมาจนถึงทุกวันนี้ค่ะ เพราะ หนังสือ เปรียบเสมือน Big Data ของชีวิตเรา อ่านมากเท่าไหร่ เราก็ยิ่งมีข้อมูลความรู้มากเท่านั้น แม้ใครจะบอกว่าหนังสือ แม็กกาซีน สื่อสิ่งพิมพ์ จะหาซื้อได้ยาก ค่อยๆ หมดไป แต่จุ๊ไม่เคยเชื่อแบบนั้นเลยค่ะ เพราะรูปแบบของการครอบครอง หนังสือ ก็เปลี่ยนไปตามยุคสมัยเช่นกัน

สิ่งที่อยากบอกตอนนี้คือ ในโลกของเรากำลังมีหนังสือให้คุณอ่านและนำไปใช้ประโยชน์ได้เพิ่มขึ้นอีกกว่า 1 ล้านเล่มแล้วค่ะ และหนังสือเหล่านี้ตกเป็น สมบัติสาธารณะแบบไม่มีลิขสิทธิ์ หรือที่เรียกว่า Public Domain ใช่ค่ะ…หนังสือนับล้านเล่มที่ไม่มีเจ้าของแสดงตัวเพื่อต่อลิขสิทธิ์ ได้ถูกนำมาเก็บในรูปแบบของ Digital เพื่อให้คุณดาวน์โหลดไปอ่านนั่นเอง

Closeup of hand getting a book

เพื่อขยายภาพให้ทุกคนเข้าใจมากขึ้นค่ะ ย้อนกลับไปเมื่อช่วงก่อนปีค.ศ.1924 หนังสือของอเมริกาที่ตีพิมพ์ช่วงนั้นจะถือเป็นสาธารณสมบัติและสามารถนำไปใช้และคัดลอกได้อย่างอิสระค่ะ ต่อมาหนังสือที่ตีพิมพ์ในปีค.ศ.1964 จะเป็นของเจ้าของลิขสิทธิ์และมีอายุ 95 ปีตามกฎหมายจะนับจากวันที่ตีพิมพ์ แต่หลังจากนั้นส่วนใหญ่ไม่มีผู้มาแจ้งขอต่อลิขสิทธิ์

จนในปีค.ศ.1970 ทางหอสมุดรัฐสภาของอเมริกาจึงจัดการรวบรวมหนังสือ ทั้งก่อนปีค.ศ.1924-1964 ด้วยการต่อลิขสิทธิ์ของหนังสือที่รวบรวมได้ทั้งหมด ด้วยการทำสำเนาดิจิทัลผ่าน Internet Archive (เว็บไซต์ที่เก็บข้อมูลเก่าโดยไม่แสวงหาผลกำไร) นั่นหมายความว่าหนังสือสือทั้งหมดที่ไม่มีลิขสิทธิ์นั้นตกเป็นของสาธารณะค่ะ แต่คนส่วนใหญ่ไม่ค่อยรู้เรื่องนะคะ และไม่รู้ด้วยว่าจริงๆ แล้วมีมากแค่ไหน ตรงนี้เลยกลายเป็นช่องโหว่ใหญ่ เพราะช่วงสมัยนั้นระบบคอมพิวเตอร์ก็ยังไม่ดีพอ เลยไม่สามารถการันตีได้ว่าถ้านำมาอัปโหลดให้เป็นสาธารณะในยุคนี้แล้วจะไม่ผิดกฎหมาย

ทาง New York Public Library หรือห้องสมุดสาธารณะนิวยอร์คที่ใหญ่ที่สุดในโลก เห็นว่าหนังสือจำนวนมหาศาลเหล่านั้น ควรถูกแยกให้ชัดเจน เลยจัดการขอเปลี่ยนแปลงระบบลงทะเบียนต่อลิขสิทธิ์ให้หาง่ายขึ้นในรูปแบบของ XML เพื่อหาว่าอาจจะมีหนังสือของผู้ที่ลงทะเบียนไว้ถูกนำไปอยู่ในลิสต์ของหนังสือไม่ได้ต่อลิขสิทธิ์ และแล้วก็พบว่ามีมากถึง 80% ที่ลงทะเบียนไว้เป็นหนังสือแบบ Public Domain ซึ่งมากจนน่าตกใจที่คนส่วนใหญ่ไม่เคยได้รับรู้

และเมื่อยึดตามข้อมูลแล้ว สิ่งที่ New York Public Library จะทำต่อไปคือการทำให้คนทั่วไปได้รับรู้ว่าในโลกของเรายังมีหนังสืออีกนับล้านเล่มให้อ่าน ด้วยการปล่อยให้ดาวน์โหลดไปอ่านแบบ e-Books ฟรีค่ะ ลองเข้าไปเพิ่มความรู้กันได้ที่ https://www.hathitrust.org/ หรือ https://www.gutenberg.org/

หากมองให้เป็นข้อดี เราสามารถนำความรู้ที่มีอยู่มากมายนั้นไปใช้ให้เป็นประโยชน์ได้ เป็นไอเดียตั้งต้นในการสร้างสรรค์งานดีๆ โดยที่ไม่ต้องขออนุญาตจากใครก็ได้ แต่ถ้าเรามีข้อมูลที่มากมายขนาดนี้ ควรจัดการเครื่องมือรองรับอย่างมีประสิทธิภาพด้วยเช่นกันค่ะ จุ๊ขอตัวไปหาความรู้สาธารณะเหล่านั้นบ้างนะคะ

 

ที่มา:

https://www.vice.com/en_us/article/a3534j/libraries-and-archivists-are-scanning-and-uploading-books-that-are-secretly-in-the-public-domain

https://www.vice.com/en_us/article/kz4e3e/millions-of-books-are-secretly-in-the-public-domain-you-can-download-them-free?fbclid=IwAR0SSVPPOloEqUyUeUIGhO0Ssx4sp01Pd0fS7IU9Dgn0b7hqRq6YgLUk5Aw

Praew Recommend

keyboard_arrow_up